شاید در نگاه اول برایتان مهم نباشد که محصولی مثل کپسول آتش نشانی از چه قطعاتی تشکیل شده است. این در حالی است که شناخت ساختار یک کالا به ما در استفاده صحیح از آن کمک می کند. علاوه بر آن شما با شناسایی این ساختار به این درک می رسید که کپسول آتش نشانی چگونه کار می کند یا ایراد در کارکرد آن نتیجه اختلال در کدام بخش است. اگر کنجکاوید ‌که در این باره اطلاعات بیشتری کسب ‌کنید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

کپسول آتش نشانی چیست؟

بهتر است پیش از بررسی جزئیات، به بیان چیستی کلیات یک محصول بپردازیم. کپسول آتش نشانی یک دستگاه استوانه ای شکل است که می تواند در منازل مسکونی، خودرو ها، ساختمان‌ های تجاری، کارخانه ها و مکان های عمومی حضور داشته باشد. این کپسول‌ ها حاوی مواد خاموش کننده هستند. زمانی که اهرم به کار رفته در محصول فشار داده شود، حجم مشخصی از این مواد بر روی حریق پاشیده می شود. با توجه به نوع خاموش کننده ای که در کپسول به کار رفته است، حریق ممکن است به شیوه های مختلفی منحل شود.
به عنوان مثال کپسول هایی که بر پایه آب هستند آتش را سرد می کنند. خاموش کننده های گازی و پودری می توانند چرخه تولید حریق را مختل کنند و استوانه‌ های فومی نیز سطح اکسیژن حرارت را کاهش می دهند. شما باید برای خاموشی انواع آتش، از نمونه های مختلفی از کپسول های آتش نشانی استفاده کنید چرا که هر کدام از آنها برای مهار نمونه خاصی از حریق طراحی شده اند. اگر در هنگام انجام این عملیات تنها یک مورد از اجزای کپسول آتش نشانی به درستی کار نکند،‌ ممکن است کپسول به درستی کار نکند و صفر تا صد این پروسه با مشکل مواجه شود. پس مهم است که قطعات کپسول آتش نشانی را بشناسید و با کاربرد هر کدام آشنا شوید.

اجزای کپسول آتش نشانی

همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، اجزای کپسول آتش نشانی دارای انواع مختلفی هستند که حتی با غیاب یک مورد از آنها کارایی کپسول به کلی بهم می ریزد. البته ممکن است نوع خاصی از یک کپسول آتش نشانی برخی قطعات را در خود نداشته باشد یا دارای ساختاری پیچیده تر باشد. اما عمده این خاموش کننده ها دارای قطعات زیر هستند.

1. بدنه
2. دسته نگهدارنده
3. اهرم
4. شیر خروج
5. شیلنگ و نازل
6. درجه کپسول
7. ماده خاموش کننده
8. ضامن
9. پیشران
10. واشر گلویی
11. میلاب

بدنه

بدنه بیرونی ترین قسمت یک کپسول آتش نشانی است. این عضو عموما به رنگ قرمز است و با متریال مقاومی مثل آلومینیوم یا فولاد ساخته می شود. شکل ظاهری آن هم مانند یک استوانه است. این بدنه تو خالی است و بخش میانی آن به واسطه پیشران و مواد خاموش کننده پر شده است. پس این بخش باید در برابر ضربه فيزيكي،‌ رطوبت و حرارت مقاوم باشد. ناگفته نماند که وجود این ویژگی‌ ها در کپسول وزن آن را بیشتر می کند.

دسته نگهدارنده

دسته نگهدارنده در بالاترین قسمت کپسول آتش‌ نشانی نصب شده است. این قطعه معمولا به رنگ مشکی است و از نوعی پلاستیک مقاوم ساخته شده است. در نگاه اول وجود این ابزار در کپسول چندان هم ضروری نیست. این در حالی است که با حذف آن شما دیگر نمی توانید استوانه را به راحتی حمل و جا به جا کنید.

اهرم

در میان اجزای کپسول آتش نشانی، اهرم از جمله اجزایی است که نقش حیاتی را ایفا می کند. این بخش جهت تخلیه مواد موجود در استوانه طراحی شده است. اگر با دقت بیشتری به فضای بین اهرم و دسته نگهدارنده نگاه کنید متوجه تعدادی پین می شوید. این پین مانند یک سوزن است که از تخلیه یکباره و بی علت مواد خاموش کننده جلوگیری می شود. عملیات پاشش این مواد تنها زمانی انجام می شود که اهرم فعال شود.

شیر خروج

تصور کنید پس از فشردن اهرم حجم بسیار کمی از مواد از کپسول آتش‌ نشانی خارج شود. در این صورت نه تنها عملیات اطفا حریق شما موفق نیست، بلکه ممکن است دچار برخی حوادث شوید. این در حالی است که خارج شدن حجم زیادی از مواد نیز نمی تواند اصولی باشد. در این وضعیت باید قطعه ای وجود داشته باشد که مقدار خروجی مواد را تنظیم کند. شیر خروج دقیقا همین وظیفه را ایفا می کند.

شیلنگ

با بررسی دقیق قطعات کپسول آتش نشانی محال است که متوجه حضور شیلنگ در آن نشوید. با خروج مستقیم مواد از شیر خروج، شما امکان هدایت آن را نخواهید داشت. البته تا زمانی که شیلنگ روی روی کپسول نصب نشده باشد. این بخش از اجزای کپسول آتش نشانی معمولا از جنس پلاستیکی و مقاوم ساخته شده اند تا به راحتی دچار پارگی نشوند.

درجه کپسول

مانومتر ابزاری مهم است که میزان فشار گازی که در یک کپسول وجود دارد را نشان می دهد. اگر این فشار کم باشد مواد به درستی از استوانه خارج نمی شوند. درجه بالا در کپسول آتش نشانی نیز ممکن است سبب انفجار این محصول شود. شما با توجه به عدد یا رنگ نمایش داده شده توسط مانومتر، می توانید تشخیص دهید که آیا کپسول در دسترس شما سالم است یا خیر.

ماده خاموش کننده

حال که بیشتر اجزای کپسول آتش نشانی مورد بررسی قرار گرفته اند،‌ نوبت به ماده خاموش کننده می رسد. بدیهی است که این ماده در کپسول های مختلف یکسان نیست و بسته به نوع استوانه انتخابی شما ممکن است متغیر باشد. متداول ترین نمونه آنها کف است. می دانیم که آتش از سه ضلع مثلث گرما، ماده سوختنی و اکسیژن ساخته شده است. فوم کف با کم کردن حرارت آتش،‌ آن را کم کم خاموش می کند. ناگفته نماند که با پرتاب فوم به سمت حریق، لایه ای بر روی آن تشکیل می شود که از خارج شدن گازهای سمی نیز جلوگیری می کند. این لایه می تواند سبب کاهش اکسیژن هم شود و در آخر آتش را خفه کند.
سیستم اطفای حریق کفس، معمولا از این کف و خاموش کننده های پودری استفاده می کند. CAFS در واقع یک سامانه خودکار است ‌که می تواند با همراهی نیروی انسانی، آتش را به بهترین شکل مهار کند. بروز خطا در این تجهیزات بسیار کم است. چرا که کفس با آنالیز فضای اطراف عملیات پرتاب فوم را شروع می کند. در این حین مواد سوختنی، ارتفاع آتش، سرعت گسترش و … توسط سازه بررسی می شوند. مجموعه بزرگ کفسیران اولین و تنها بومی ساز این سامانه در کشور است.

سایر مواد خاموش کننده

در میان سایر گزینه هایی که می توانیم به آن بپردازیم آب در دسترس ترین و ارزان ترین است. این ماده نیز با کم کردن حرارت آتش را از بین می برد.‌ لازم به ذکر است که اینکه آب برای خاموشی تمام حریق ها به ویژه آتش سوزی های الکتریکی مفید نباشد دور از ذهن نیست. این ترکیب بیشتر برای خاموش کردن حرارت چوب، پارچه، کاغذ، مصالح ساختمانی و غیره مفید است.
پس از آن مواد پودری در اولویت اند که عموما از ترکیب مونو آمونیم فسفات، بی کربنات و بی کربنات سدیم ساخته می شوند‌. در مواقعی که درجه حرارت از حد مشخصی بالاتر برود، این پودر کم کم تجزیه می شود و به کربن دی اکسید تبدیل می شود. اکسید تولید شده به قدری غلیظ است که مانع رسیدن اکسیژن به آتش می شود.
در آخرین ماده خاموش کننده از لیست اجزای کپسول آتش نشانی،‌ کپسول گاز CO2 قرار دارد. جالب است بدانید که این ماده در ابتدا به شکل مایع است چرا که درون استوانه فشرده شده است. زمانی که اهرم را فشار دهید و آن را از استوانه خارج کنید به گاز تبدیل می شود. این گاز در مقایسه با اکسیژن دارای وزن بیشتری است. پس جایگزین آن شده و آتش را دچار خفگی می کند.

ضامن

ضامن قطعه ای مهم در کپسول آتش نشانی است‌. این بخش از تخلیه یکباره مواد در اثر ایجاد فشار ناخواسته بر روی اهرم و دسته کپسول جلوگیری می کند‌. به گونه ای که شما قبل از فشردن دسته و اهرم، باید ضامن را از حالت فعال در آورید. در غیر این صورت با ایجاد فشار اضافه بر روی کالا، سیلندر از حالت استاندارد خود خارج می شود.

پیشران

شاید پیشران جزو اجزای کپسول آتش نشانی نباشد، اما بدون آن کپسول به درستی کار نمی کند. پیشران در حقیقت نوعی گاز است مواد داخلی استوانه را تحت فشار قرار داده و در موارد خاص آنها را به بیرون هدایت می کند. در کپسول های معمولی پیشران در همان استوانه جای گذاری می شود. اما کپسول های دارای کارتریج دارای محفظه جداگانه ای هستند که پس از سوراخ شدن شروع به کار می کنند.

واشر گلویی

واشر گلویی، در میان قطعات کپسول آتش نشانی یک عضو مهم و البته موقتی است. این محصول از نشتی مواد خاموش کننده و گاز از کپسول جلوگیری می کند. جنس این ماده پلاستیکی است به همین دلیل است که هر چند وقت یکبار باید آن را تعویض کنید

میلاب

در آخر باید بگوییم آخرین عضوی که در لیست اجزای کپسول آتش نشانی به آن می پردازیم، میلاب نام دارد. این وسیله مواد داخلی کپسول را به سمت شیر خروجی هدایت می کند. این قطعه نیز مانند واشر گلویی از جنس پلاستیک است. به همین خاطر باید پس از مدتی تعویض شود.

سوالات متداول

مهمترین جزء کپسول آتش نشانی کدام است؟

تمام قسمت های یک کپسول آتش نشانی مهم هستند، اما اصلی ترین بخش آن اهرم است.

کار اهرم چیست؟

اهرم در کپسول وظیفه خارج کردن ماده خاموش کننده را بر عهده دارد که نهایتا منجر به خاموش شدن آتش می شود.

کدام بخش از کپسول می تواند سالم بودن آن را به ما نشان دهد؟

با استفاده از بخش درجه کپسول میتوانید از سالم بودن آن مطمئن شوید. فشار کپسول باید روی درجه مناسب باشد تا خروج ماده خاموش کننده به درستی انجام شودو