طراحی سیستم اطفا حریق

سیستم اطفا حریق از جمله تجهیزاتی است که حضور آن در اماکن مختلف و ساختمان های گوناگون تجاری و غیر تجاری الزامی است. طراحی، نصب و اجرای این تجهیزات از آنجایی مهم است که می تواند در موقعیت های خطرناک در نجات جان و مال افراد مختلف تا حد زیادی سهیم باشد. واضح است که طراحی سیستم اطفا حریق اولین و مهم ترین اقدام برای داشتن چنین سامانه ای است.
سیستم اطفای حریق در دو نوع دستی و اتوماتیک قابل اجرا است. با وجود این سامانه می‌ توان خطر را به شکل دائمی پایش کرد. در نتیجه حوادث مختلف در همان بدو شکل گیری شناسایی و منحل می شوند. اگر طراحی سیستم اطفا حریق به شکل اصولی انجام شوند کنترلگران می توانند به آسانی خطر را در نقاطی که پرسنل و سایر افراد در آن حضور ندارند نیز شناسایی کنند.
طراحی سیستم اطفا حریق در دو دسته ی کلی متعارف و آدرس پذیر انجام می شود. سامانه هایی که به شکل متعارف طراحی می شوند فضای در دسترس را به نحوی زون بندی می کنند. سپس سیستم برای هر زون به صورت جداگانه فعالیت می کند. این قاعده سبب می شود اماکنی که دارای متراژ بالایی هستند برای زون بندی به کابل و تجهیزات داخلی زیادی نیاز داشته باشند.
در تکنیک آدرس پذیر کلیه تجهیزات اطفا حریق بر روی لوپ های مختلف تعبیه می شوند. هر کدام از این اجزا دارای آدرس بخصوصی هستند. به همین خاطر است که امکان استفاده از یک لوپ در فضاهای مختلف وجود دارد. با وجود این ویژگی تعداد کابل های مورد نیاز برای راه اندازی این سیستم به مراتب کاهش پیدا می کند. آنالیز محل نصب، و انتخاب سیستم مناسب برای هر مکان از جمله اصلی ترین قواعدی است که در هنگام طراحی سیستم اطفا حریق باید رعایت شود.

چگونگی طراحی سیستم اطفا حریق

طراحی یک سیستم خاموش کننده در فواصل زمانی مختلف دارای اهمیت بالایی بوده است. با این تفاوت که این سیستم در گذشته به صورت دستی، و حال به صورت اتوماتیک در دسترس است. البته طراحی و استفاده از نوع ابتدایی این سیستم هنوز هم رواج دارد و بهره گیری یا عدم بهره گیری از آن به شدت نیاز این سامانه بستگی دارد. با توجه به اینکه سیستم اطفای حریق اتوماتیک دارای هزینه های بیشتری است فعالان در صورتی از آن استفاده می کنند که به پالایش لحظه ای و دقیق نیاز داشته باشند.
اطفای حریق گازی، پودر، دیلوج، آب و فوم، و اسپرینکلر از حمله سامانه های هوشمند این حوزه هستند. در مقابل تجهیزاتی و اقداماتی مانند جانمایی علائم ایمنی، جانمایی خاموش کننده ها، طراحی جعبه و ریل آتش نشانی، نصب مانیتورها و طراحی انواع پمپ و رینگ در دسته اطفای حریق دستی قرار می گیرند. واضح است که روند طراحی هر یک از موارد نام برده با دیگری متفاوت بوده، و برای دسترسی به آن باید از پیش نیاز های ویژه ای استفاده کرد.

روش های طراحی سامانه اطفا حریق اسپرینکلر

کارآمد ترین سامانه ای که می توان از آن برای اطفای حریق اماکن سربسته اعم از ساختمان های مسکونی و اماکن تجاری استفاده کرد اسپرینکلر نام دارد. اسپرینکلر یک نوع اطفای حریق آبی است که در صورت نیاز می تواند بازخورد مناسبی را از خود نشان دهد. برای طراحی این سیستم از سه شیوه شبکه ای، حلقوی و درختی استفاده می شود. در حالت شبکه ای چندین مسیر مختلف برای آبرسانی طراحی می شود‌. نوع حلقوی دارای مسیر آبرسانی به دو مورد و در مدل درختی این سامانه به یک مورد کاهش پیدا می کند. هرچه تعداد آبرسان ها بیشتر باشد احتمال درگیری با فشار اندک آب کمتر می شود. پس بهتر است از نمونه های پر پیچ و خم این حوزه بهره ببرید.
سیستم اسپرینکلر برای طراحی لوله های آبی از دو شیوه متفاوت بهره می برد. اول استفاده از جدول های آماده و دوم بهره گیری از محاسبات هیدرولیکی است. در نوع اول کلیه ضوابط طراحی سیستم اطفا حریق به علاوه ی سایز لوله ها و تعداد اسپرینکلر ها در جدول های مخصوص درج شده است. اما در شیوه دوم اندازه سیستم اطفا حریق را بر اساس درصد افت فشار طراحی و اعمال می کنند. طراحی هیدرولیکی آسان تر است و بودجه کمتری را به خود اختصاص می دهد. اما اعمال آن بدون بهره گیری از نرم افزار های طراحی می تواند زمان بر و طاقت فرسا باشد.

طراحی سیستم اطفا حریق با جدول آماده

همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم در این شیوه طراحان از جدولی استفاده می کنند که کلیه اطلاعات مورد نیاز شان برای طراحی سیستم اطفا حریق اسپرینکلر در آن درج شده است. تعداد لوله، جنس ساختاری، سایز لوله و سطح خطر از جمله جزئیاتی هستند که در این جدول ها ذکر می شوند. لازم به ذکر است که جدول طراحی سیستم لوله های اسپرینکلر در محیط های معمولی و پر خطر با یکدیگر متفاوت است.

طراحی سیستم اطفا حریق با محاسبات هیدرولیک

در این شیوه ساختاری باید به نکات ریز و درشت بسیاری توجه کرد که سایز لوله ها، افت نقطه ای و طولی آب، دبی مورد نیاز، فشار موثر آب و مساحت فضا از جمله مهمترین آنها است. هزینه طراحی و اعمال این روش معمولا بالا است. به همین دلیل باید از کوچک ترین سایز لوله استفاده کرد. مراحل کلی طراحی هیدرولیکی سیستم خاموش کننده به شرح زیر است:

• تشخیص میزان خطر
• تعیین مساحت و ابعاد جانمایی
• مشخص کردن دبی مورد نیاز برای هر اسپرینکلر
• مشخص کردن نوع لوله کشی
• محاسبه تعداد اسپرینکلر های فعال
• محاسبه فاصله اسپرینکلر ها با آب
• انتخاب پمپ

نکات قابل توجه طراحی سیستم اطفا حریق

اینکه پروسه طراحی، نصب و کنترل سیستم اطفای حریق به واسطه کدام سازنده انجام شود بسیار مهم است. درواقع اصلی ترین نکته قابل توجه این حوزه انتخاب واحدی است که بتواند صفر تا صد این فرآیند را به شکل اصولی انجام دهد. مجموعه بزرگ کفسیران جزو محدود شرکت هایی است که این ویژگی را به خود اختصاص داده است. این واحد تجاری در حوزه طراحی، تولید و عرضه انواع سیستم ها، تجهیزات ایمنی و خاموش کننده ها فعالیت می کند.
بومی سازی سیستم کفس یا همان CAFS از جمله افتخارات این مجموعه است. کفسیران تنها واحدی است که توانسته است طراحی و ساخت این سیستم در ایران را به نام خود تمام کند. سیستم کفس در تعریف کلی شامل تمام اجزایی است که پیش از شروع پروسه فوم پاشی در آتش سوزی اماکن عمومی، حجم آتش و متراژ در دسترس را شناسایی کرده، و با اعمال تنظیمات مناسب روند فوم پاشی را به شکل اتوماتیک آغاز می کند. سایر نکات مهم در طراحی سیستم اطفا حریق عبارت است از:

• توجه به نوع سیستم و طراحی
• استفاده از متریال مناسب برای هر سیستم
• بهره گیری از نرم افزار مناسب طراحی