در گذشته برای خاموش کردن آتش تنها از ترکیبات ابتدایی مثل آب یا خاک استفاده می کردند. در حالی که امروزه انواع فوم آتش نشانی با ترکیبات مختلف جایگزین آنها شده اند. این کف های آتش نشانی می توانند به صورت دستی یا اتومات و به واسطه دستگاه های مختلفی تولید شوند. بدیهی است که نوع سیستم سازنده فوم در کیفیت نهایی آن نقش ویژه ای دارد. سوژه ی امروز ما سیستم فوم دوزینگ است. این سامانه می تواند با بهره گیری از آب و عصاره فوم مایعی یکدست را با قابلیت خاموش کنندگی بالا تولید کند. اما این دستگاه چه کاربردهایی دارد؟ تفاوت آن با سیستم اطفای حریق CAFS چیست؟ کدام یک از آنها برای مهار آتش سوزی های بزرگ مناسب تر هستند؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالات را باهم بررسی کنیم.

فوم دوزینگ آتش نشانی چیست؟

همانطور که پیش تر اشاره کردیم، فوم دوزینگ یک دستگاه جدید، محبوب و پر استفاده است که در دسته ی سیستم های اطفای حریقی که بر پایه فوم کار می کنند قرار می گیرد. این سامانه به طور خودکار نسبت دقیقی از کنسانتره (عصاره فوم) و آب را باهم مخلوط می کند تا در نهایت مایع خاموش کننده بدست بیاید. این سامانه قیمت مناسبی دارد. به راحتی نصب و راه اندازی می شود و فرایند تولید فوم را بدون دخالت انسانی انجام می دهد. به همین خاطر است که دستگاه فوم دوزینگ را به طور گسترده در مکان هایی که پتانسیل ایجاد آتش سوزی به طور گسترده را دارند نصب می کنند.

کاربرد سیستم فوم دوزینگ

سیستم فوم دوزینگ به طور ویژه برای خاموش کردن آتش هایی ‌که در کلاس B قرار دارند ساخته شده است. مواد شیمیایی، الکل، نفت، بنزین و سایر مایعات قابل اشتعال در این کلاس قرار می گیرند. ناگفته نماند که استفاده از آب برای مهار این نوع آتش سوزی ها بی فایده است. علاوه بر آن ممکن است به گسترش حریق نیز کمک کند. چگالی آب از مواد نام برده بیشتر است. پس به قسمت های زیرین سقوط کرده و تنها ریسک حریق را بیشتر می کند. دستگاه فوم دوزینگ می تواند در موقعیت های زیر کاربرد داشته باشد.

پالایشگاه یا پتروشیمی: مخزن های بزرگ نگهدارنده سوخت و نفت ریسک بالایی را در ایجاد حریق های گسترده دارند. در چنین شرایطی دستگاه فوم دوزینگ لایه از مواد خاموش کننده را بر روی سطح مایع ریخته و با کاهش دما و کم کردن اکسیژن حریق را خاموش می کند.
نیروگاه ها: نیروگاه های برق نیز برای انجام برخی فرایندها به حضور مایعات اشتعال زا نیاز دارند. پس دستگاه فوم دوزینگ در اینجا نیز مفید واقع می شود.
ماشین های آتش نشانی: نمونه کوچک شده دستگاه فوم دوزینگ امکان نصب بر روی ماشین های آتش نشانی را دارد. در نتیجه پرسنل امنیتی می توانند به سرعت به یک فوم خاموش کننده استاندارد و کارآمد دسترسی داشته باشند.
کشتی ها و تاسیسات دریایی: در کشتی ها و سکو های نفتی نمی توان از آب برای خاموشی آتش استفاده کرد. در چنین شرایطی سیستم فوم دوزینگ می تواند حریق ایجاد شده را در کمترین زمان ممکن مهار کند.
فرودگاه و آشیانه هواپیما: در این اماکن مقدار زیادی از سوخت هواپیما نگهداری یا حمل می شود. پس حضور یک فوم دوزینگ جزو ضروریات است.

سیستم فوم دوزینگ چگونه کار می کند؟

سیستم فوم دوزینگ عملکرد ساده اما موثری دارد. جریان آب اصلی ترین عنصر کارکردی این دستگاه است. فشار آب به این دستگاه کمک می کند تا کنسانتره فوم را به طور دقیق و کنترل شده ای به لوله آب خروجی منتقل کند. در این حالت دستگاه به یک منبع تغذیه خارجی نیازی ندارد. این منبع می تواند شامل برق یا موتور باشد. در اینجا این فشار آب موجود در سیستم خاموش کننده آتش است که انرژی مورد نیاز فوم دوزینگ برای کار کردن را فراهم می کند.
با بررسی دقیق تر این سازه به دو قطعه ی مهم پمپ و توربین آبی مواجه می شوید. این دو مورد به صورت مکانیکی به هم وصل شده اند. زمانی که آب در سیستم به جریان می افتد توربین ها حرکت کرده و این طریق تامین انرژی می کنند. با ادامه این روند پمپ فوم فعال می شود‌. فعال شدن پمپ نیروی مکشی را در سیستم ایجاد می کند که کنسانتره فوم را جذب، و آن را کم کم به جریان آب اضافه می کند. با تکرار این فرایند فوم خاموش کننده تولید می شود. اما این پایان ماجرا نیست. در گام بعدی فوم به سمت نازل های خروجی حرکت کرده و از این طریق با هوا مخلوط می شود. این ترکیب شدن با هوا باعث می شود بافتی یک دست از مایع خاموش کننده بدست بیاید‌. در آخر محلول بدست آمده آماده استفاده است.

انواع فوم دوزینگ

فوم دوزینگ ها انواع مختلفی دارند. آنها را می توان بر اساس قابلیت حمل یا سیستم عملکردی شان به دسته های مختلفی تقسیم کرد. به عنوان مثال دستگاه فوم دوزینگ در دو حالت ثابت و قابل حمل تولید می شود. در حالت ثابت سیستم فوم دوزینگ خود بخش کوچک تری از یک سامانه خاموش کننده آتش است که در یک مکان عمومی یا خصوصی مثل ساختمان های اداری، مدرسه، بیمارستان، پالایشگاه و ..‌. نصب شده است. این مورد قابلیت جا به جایی ندارد. این در حالی است که نمونه های قابل حمل عموما به شکل اینداکتور یا موبایل فوم های آتش نشانی تولید می شوند. آنها برای استفاده در عملیات های اطفای حریق میدانی طراحی شده اند. در واقع آتش نشان می تواند آنها را حمل، و از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل کند.
مکانیزم عملکردی آنها نیز در این دسته بندی موثر است. آنها می توانند در دو حالت مکانیکی یا پمپ دار تولید شوند. مدل مکانیکی که مشخص است. بر اساس جریان آب ایجاد شده در خود دستگاه انرژی مورد نیاز خود را تولید می کند. اما در مدل پمپ دار یک موتور مازاد به دستگاه وصل شده است که با چرخیدن پی در پی نیروی مد نظر دستگاه فوم دوزینگ را ایجاد می کند.

بررسی کاربردهای سیستم CAFS

سیستم اطفای حریق کفس که با عنوان سیستم فوم ساز هوای فشرده نیز شناخته می شود، یکی از جدید ترین و البته بروزترین تکنولوژی های خاموش کننده آتش است که در سطح جهانی شهرت دارد. این سامانه برای کار کردن به سه عنصر هوای فشرده، عصاره فوم و آب وابسته است. در نهایت فومی که از سمت دستگاه CAFS ساخته می شود دارای کیفیت بالا و خاصیت خاموش کنندگی بی نظیر است. به طوری که مقدار کمی از آن می تواند برای اطفای حریق یک محدوده بزرگ کافی باشد.

سیستم اطفا حریق CAFS چگونه کار می کند؟

در سامانه خاموش کننده CAFS عصاره فوم و آب با نسبت های دقیقی که از پیش تعیین شده اند با هم مخلوط می شوند. این اختلاط با دقت بالا انجام می گیرد. در گام بعدی حجم مشخصی از هوای فشرده به محلول اضافه می شود. این مورد معمولا توسط دستگاه کمپرسور هوا تامین می شود. زمانی که این ترکیب از نازل ها و لوله ها عبور کند فومی چسبیده و یکدست بدست می آید که با داشتن حباب های ریز و پایدار استعداد بی نظیری را در خاموش کردن آتش در زمان اندک دارد.

مزایای سیستم کفس

سیستم اطفای حریق کفس فومی را تولید می کند که از نظر مقدار چسبندگی‌، پایداری‌، قدرت خنک کنندگی و … چندین برابر از فوم معمولی قوی تر است‌. کلیه این ویژگی ها در کنار هم قدرت اطفای حریق در یک عملیات را چند برابر می کند. ناگفته نماند که بخش قابل توجهی از این ترکیب را هوا تشکیل می دهد، پس به طور چشمگیری در مصرف آب صرفه جویی می شود.
سیستم CAFS می تواند فوم را با دقت و توان بالایی به سمت سوژه (آتش) پرتاب کند. در این صورت آتش نشان می تواند فاصله خود را با حریق بیشتر کرده و ایمنی خود را حفظ کند. افزون بر آن این تجهیزات بخاطر هوای فشرده ای که دارند وزن کمتری را ایجاد می کنند. بنابراین حمل آنها در عملیات های میدانی آسان تر است و خستگی کمتری ایجاد می کند. جالب است بدانید که فوم ساخته شده توسط این سیستم بر خلاف دستگاه فوم دوزینگ رقیق نیست‌؛ او مانند یک لایه محافظتی سبک است‌. به همین خاطر راحت تر پاک شده و آسیب کمتری را به تجهیزات محیطی وارد می کند.

مقایسه سیستم کفس و فوم دوزینگ، کدام یک بهتر است؟

واضح است که در این رقابت سیستم کفس برنده می شود. البته که هر دوی آنها دستگاه هایی برای تولید فوم هستند و انتخاب شان بر اساس نوع نیاز، بودجه، محیط کاری و … انجام می شود. در ادامه لیستی از مهم ترین تفاوت های سیستم اطفا حریق کفس و فوم دوزینگ را برایتان آماده کرده ایم.

دستگاه فوم دوزینگ تنها آب و فوم را باهم ترکیب می کند. در حالی که سیستم کفس فوم نهایی را از کنسانتره، آب و هوای فشرده بدست می آورد.
فوم تولید شده از سمت فوم دوزینگ رقیق است. اما سیستم کفس فومی غلیظ و یکدست با حباب های ریز دارد.
فوم دوزینگ ها در خاموشی آتش موثر هستند. اما به پای سیستم کفس نمی رسند. سامانه کفس آتش را سریع تر مهار می کند.
سیستم فوم دوزینگ برای تولید کف آتش نشانی به مقدار زیادی آب نیاز دارد. در حالی که بخش قابل توجهی از فوم تولید شده سیستم کفس را هوای فشرده تشکیل می دهد.
هر دو سامانه نام برده امکان پرتاب فوم را دارند. اما این امکان در سیستم CAFS دقیق تر و قدرتمند تر است.
بخش قابل توجهی از سامانه کفس هوای فشرده است. این بخش در فوم دوزینگ با آب پر می شود‌. پس دستگاه فوم دوزینگ از کفس سنگین تر است.
سیستم کفس برای کار کردن به تجهیزاتی مثل قطعات کنترل کننده، پمپ، کمپرسور هوا و … نیازمند است. درحالی که فوم دوزینگ تنها با جریان آب و توربین ها کار می کند.
قیمت عرضه سیستم اطفای حریق CAFS از فوم دوزینگ بیشتر است.

سیستم کفس بهتر است یا فوم دوزینگ

همان طور که پیش تر به آن اشاره داشتیم، بهتر بودن یا نبودن این دستگاه ها به طور مستقیم به هدف شما از خرید و شرایط استفاده تان بستگی دارد. اما اگر به دنبال دستگاه ساده ای هستید که عملکرد پایداری دارد و با بودجه اندکی تهیه می شود فوم دوزینگ آتش نشانی مناسب شماست. اما اگر به دنبال بروزترین سیستم خاموش کننده آتش می گردید که در حین داشتن کارایی بالا مصرف آب کمی هم داشته باشد این سیستم کفس است که می تواند به نیازهای تان پاسخ دهد. لازم به ذکر است که مجموعه‌ بزرگ کفسیران اولین و تنها مجموعه‌ ای است که این سامانه را در ایران بومی سازی کرده است.

سوالات متداول

1- در میان دو سیستم فوم دوزینگ و کفس کدام یک آب کمتری مصرف می کنند؟ سامانه CAFS آب کمتری مصرف می کند چرا که بخشی از ترکیبات آن را هوای فشرده تشکیل می دهد.

2- کدام یک از سیستم های ذکر شده برای خاموش کردن آتش های الکتریکی مناسب اند؟ از آنجایی که فوم رسانای جریان الکتریکی است هیچ کدام شان در این خاموشی موثر نیستند.

3- آیا این فوم ها تاریخ انقضا دارند؟ فرقی نمی کند سوژه شما کدام سیستم باشد‌. کف های آتش نشانی هر دوی آنها دارای تاریخ مصرف خاصی است.