انواع مدل‌های اطفا حریق
حریق یا آتش‌سوزی به فعل و انفعالات شدیدی گفته می‌شود که همراه با حرارت زیاد و شعله است. در محیط‌هایی که حریق غیرکنترل‌شده باشد، خطراتی برای افراد، اشیا موجود و ساختمان‌ها ایجاد می‌شود. مسئولان ایمنی در کارخانه‌ها و مراکز مسکونی و تجاری با استفاده درست از انواع مدل‌های اطفا حریق به کنترل آتش می‌پردازند. آن‌ها از ایجاد خسارت‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری می‌کنند.
فهرست مطالب
1. عوامل ایجاد کننده آتش‌سوزی
2. آشنایی با انواع مدل‌های اطفا حریق
1. 1- آتش‌سوزی در گروه جامدات یا مواد خشک ؛ کلاس A
2. 2- کنترل آتش در مایعات قابل اشتعال؛ کلاس B
3. 3- آتش‌سوزی بر اثر جریان برق ؛ کلاس C
4. 4- آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال ؛ کلاس D
5. ۵- گازهای قابل اشتعال
3. آشنایی با تجهیزات خاموش‌کننده آتش
4. سخن پایانی
عوامل ایجاد کننده آتش‌سوزی
آتش‌سوزی در شرایطی به‌وقوع می‌پیوندد که حریق ایجاد شده، قابل کنترل نباشد. آتش برای شکل‌گیری و گسترش به سه عنصر حیاتی نیاز دارد:
• اکسیژن
• سوخت یا مواد قابل اشتعال
• حرارت
آتش‌نشانان در انواع مدل‌های اطفا حریق برای کنترل زبانه‌های آتش به دنبال مهار سه عامل فوق هستند:
1. روش خفه کردن اکسیژن: شعله‌های آتش در صورتی که به اکسیژن موجود در هوا دسترسی نداشته باشند، گسترش نمی‌یابند و خاموش می‌شوند. در این شیوه، استفاده از پودرهای شیمیایی، کف و گاز CO2 برای کنترل آتش مرسوم است.
2. روش قطع مواد سوختی: این شیوه در بین انواع مدل‌های اطفا حریق از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا از اصول اولیه کنترل آتش و مهار آن است. آتش‌نشانان در محیط‌های درگیر با آتش با قطع جریان سوخت، قطع برق یا حتی خارج کردن مواد اشتعال‌زا به اطفا حریق می‌پردازند.
3. خنک‌سازی یا سرد کردن محیط: حریق برای گسترش در کنار اکسیژن و مواد سوختنی نیاز به حرارت دارد. در انواع مدل‌های اطفا حریق از آب یا انواع مواد خنک‌کننده برای سرد کردن محیط و جلوگیری از گسترش آتش استفاده می‌شود.
آشنایی با انواع مدل‌های اطفا حریق
آتش‌نشانان و مسئولان ایمنی برای استفاده از انواع مدل‌های اطفا حریق باید ابتدا با انواع آتش‌سوزی آشنا شوند و بر حسب شرایط از شیوۀ مناسب استفاده کنند.
1- آتش‌سوزی در گروه جامدات یا مواد خشک ؛ کلاس A
موادی که در اثر آتش‌سوزی از خود خاکستر باقی می‌گذارند در این دسته قرار میگیرند. مواد جامد در ترکیب با آب، واکنش شیمیایی نمی‌دهند به همین دلیل برای خاموش کردن آتش از آب استفاده می‌شود.
موادی مانند چوب، کاغذ، لاستیک، غلات، پلاستیک، پارچه، مبلمان و فرش در این دسته قرار میگیرند. موادی که در کلاس A قرار دارند، خنک‌سازی بهترین روش برای اطفا حریق آن‌ها است. بنابراین، استفاده از مخزن‌های آب در کنترل حریق مواد جامد تاثیر زیادی دارد.
2- کنترل آتش در مایعات قابل اشتعال؛ کلاس B
مایعات قابل‌اشتعال به سرعت آتش میگیرند. به همین دلیل در کارخانه‌ها یا صنایعی که با این مواد سر و کار دارند باید با انواع مدل‌های اطفا حریق آشنا شوند. قطع جریان اکسیژن در مایعات مشتعل‌شده، اهمیت زیادی دارد.
برای مهار آتش در مایعات اشتعال‌زا از پودر شیمیایی، کف یا فوم استفاده می‌شود. اگر میزان شعله آتش کم باشد با استفاده از پتوی خیس یا ماسه خشک به کنترل آتش بپردازید. اما در آتش‌سوزی‌های وسیع باید از کف، فوم یا سیستم‌های فوم هوای فشرده (CAFS) استفاده کنید.
3- آتش‌سوزی بر اثر جریان برق ؛ کلاس C
لوازم برقی یا سیم‌کشی‌های معیوب با یک جرقه کوچک، آتش‌سوزی ایجاد می‌کنند. در چنین حریق‌هایی باید ابتدا جریان برق قطع شود و سپس با توجه به نوع موادی که اشتعال پیدا کرده‌اند نسبت به خاموش‌کردن آتش اقدام کرد.
4- آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال ؛ کلاس D
در انواع مدل‌های اطفا حریق از کف یا آب استفاده می‌شود. اما در فلزاتی مانند سدیم، منیزیم، پتاسیم و باریم که قابلیت اشتعال دارند نباید از آب یا کف استفاده کرد. زیرا اکسیژن موجود در آب با فلز ترکیب شده و باعث تشدید آتش‌سوزی می‌شود. برای اطفا حریق در این مواد از پودر شیمیایی یا ماسه خشک استفاده می‌شود.
۵- گازهای قابل اشتعال
در شرایطی که گازهای قابل اشتعال در محیطی جریان پیدا کرده باشند، باید قبل از استفاده از انواع مدل‌های اطفا حریق، به قطع منبع خروج گاز بپردازیم. سپس با قطع جریان برق، احتمال انفجار را به حداقل برسانیم.
نیروهای عملیاتی در چنین شرایطی باید کپسول‌های اکسیژن را همراه خود داشته باشند تا دچار مشکل تنگی نفس نشوند. در محیط‌های کوچک که نشتی گاز به‌وجود آمده است، استفاده از گونی خیس برای خروج گاز مفید است.
آشنایی با تجهیزات خاموش‌کننده آتش
تجهیزات متنوعی برای انواع مدل‌های اطفا حریق تولید و عرضه شده‌اند که کارشناسان ایمنی با توجه به شرایط محیطی، از آن‌ها استفاده می‌کنند:
1. تجهیزات متحرک
- خاموش‌کننده‌های دستی: آتش‌نشانان امکان حمل آن‌ها را دارند و ظرفیتی خروجی کمتر از ۱۰۰۰ لیتر دارند
- خاموش‌کننده‌های چرخ‌دار یا پرتابل: برای آتش‌سوزی‌های گسترده مورد استفاده قرار میگیرند و ظرفیت خروجی تا حدود ۱۰۰۰۰ لیتر دارند
- انواع خودروهای کوچک و بزرگ آتش‌نشانی: این تجهیزات بر حسب نوع آتش‌سوزی دارای منبع آب، کپسول‌های دی‌اکسید کربن و تکنولوژی CAFS هستند
2. تجهیزات ثابت
سیستم‌های اتوماتیک و نیمه‌اتوماتیکی هستند که با کمک سیستم‌های هشدار وجود دود، بخار یا گاز در محیط با جریان انداختن آب، کف یا CAFS در سیستم لوله‌کشی ساختمان‌ها به کنترل آتش می‌پردازد.
سخن پایانی
انواع مدل‌های اطفا حریق بر روی کنترل آتش و جلوگیری از خسارت‌های گسترده تاثیر می‌گذارند. برای انتخاب بهترین شیوه اطفا حریق از کارشناسان و متخصصین این حوزه حتما راهنمایی بگیرید. نوآور ایمن با داشتن تیمی تخصصی از نخبگان دانشگاهی، تحول بنیادی در صنعت اطفا حریق کشور ایجاد کرده است. برای دریافت مشاوره و راهنمایی با ما تماس بگیرید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!