سیستم اطفا حریق آبی

در گذشته سیستمی برای خاموشی آتش وجود نداشت. در صورت بروز آتش نیروی انسانی باید به صورت خودجوش وارد عمل می شد. در این حالت زمان زیادی هدر می رفت و احتمال بروز حادثه برای افراد بیشتر بود.‌ اما امروزه مهندسین سامانه های خودجوشی را طراحی کرده اند که در هنگام حریق به صورت خودکار آتش را خاموش می کنند‌. سیستم اطفای حریق آبی، نمونه ی بارزی از این سیستم ها است. در ادامه توضیحات بیشتری را درباره این تکنولوژی بروز ذکر می کنیم.

سیستم اطفا حریق آبی چیست؟

سیستم اطفا حریق آبی، رایج ترین سامانه خاموش کننده آتش است که از آن در ساختمان های مسکونی و غیر مسکونی استفاده می شود. این سیستم شامل جمعی از تجهیزاتی است که می توانند آب را به شیوه های خاص بر روی آتش اعمال کنند. این تجهیزات محرک هایی مثل دود یا حرارت بالا را تشخیص داده و با فعال کردن زنگ های هشدار، عملیات خاموش کردن حریق را آغاز می کنند.
البته این اقلام در دو مدل دستی و اتوماتیک ساخته می شوند که کارایی هر کدام نسبت به دیگری متفاوت است. اما در کل این سامانه برای مهار حریق از آب و جمعی از مواد شیمیایی استفاده می کند. آب، ارزان و در دسترس است. پس بهره گیری از این سامانه برای تامین امنیت ساختمان ها نمی تواند خالی از لطف باشد.

اجزای سیستم اطفای حریق آبی

با اینکه این اقلام دارای انواع مختلفی هستند، اما برخی اجزا به صورت مشترک در تمامی آنها یافت می شود. از جمله این قطعات می توانیم به مخزن برای نگهداری آب، اسپرینکلر یا همان پمپ آتش نشانی، و لوله‌ ها و شیر های کنترلی اشاره کرد. معمولا تجهیزات اتوماتیک نسبت به نمونه های دستی قطعات بیشتری را به خود اختصاص می دهند.

کاربرد سیستم اطفا حریق آبی

این سامانه برای خاموشی آتش از آب استفاده می کند. پس برای مهار حریق های کلاس A مناسب است. زباله، پارچه، کاغذ، چوب و … از جمله مواردی هستند که در این کلاس قرار می گیرند. به همین خاطر است که نصب این سیستم در ساختمان ها، ادارات، انبارها و غیره رواج دارد. البته این مورد برای سرد کردن آتش سوزی های کلاس های کلاس b و c نیز موثر است. نا گفته نماند که نباید از این تجهیزات برای خاموشی آتش سوزی هایی استفاده کنید که نتیجه انفجار وسایل الکترونیکی هستند. چرا که در این صورت علاوه بر حریق، شاهد برق گرفتگی نیز خواهید بود.

انواع سیستم اطفا حریق آبی

سیستم آبی اسپرینکلر، اصلی ترین سامانه هایی هستند که در این حوزه حضور دارند. آنها با شناسایی یک بخش از حرارت (که می تواند شامل دود، نور یا دمای بالا باشد) فعال می شوند‌‌. زمانی که یک محرک تشخیص دهنده فعال شود، فرمان ارسال ماده خاموش کننده صادر می شود و بدین ترتیب آتش خاموش می شود. این سیستم دارای انواع مختلفی است که از جمله آنها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

1. سیلابی
2. لوله تر
3. لوله خشک
4. پیش عملگر

سیستم سیلابی

نصب این سامانه در مکان هایی رواج دارد که احتمال آتش سوزی و گسترش زود هنگام حریق در آنها بالا است‌. این تجهیزات دارای تعدادی نازل (خروجی آب) هستند که پس از حس کردن خطر همگی با هم فعال می شوند. در نتیجه حجم بالایی از آب یکباره تخلیه می شود‌. لازم به ذکر است که اگر آتشی وجود نداشته باشد و سیستم به اشتباه فعال شود، احتمال آسیب دیدن محیط و وسایل زیاد است.

سیستم لوله خشک

همان طور که از نام این تجهیزات پیداست، در این تجهیزات سیستم خاموش کننده تعدادی لوله را در اختیار دارد که همگی توسط یک مخزن آب تغذیه می شوند. در این حالت روند دسترسی به آب به سرعت انجام می شود. در نهایت مقدار آب مورد نیاز از طریق حفره های موجود در این لوله ها تخلیه می شود. بهره گیری از این روش هزینه های اندکی را در پی دارد. علاوه بر آن چگونگی نگهداری آنها نیز آسان است.

سیستم لوله تر

ساختار سیستم خاموش کننده لوله خشک کمی متفاوت است. در این سامانه لوله ها به جای آب، از نیتروژن یا هوای تحت فشار تغذیه می کنند. یعنی در هنگام شناسایی آتش، ابتدا هوای فشرده شده، و سپس آب از لوله ها خارج می شود. بهره گیری از این راهکار کمی زمان بر است. چرا که خروج مه از لوله ها کمی طول می کشد. اما بهره گیری از این راهکار احتمال انسداد لوله ها در اثر سرما یا گرمای زیاد را به صفر می رساند.

سیستم پیش عملگر

بهره گیری از این سیستم در اماکنی رواج دارد که لوازمی با ارزش مادی یا معنوی در آنجا نگهداری می شود. اگر انباری دارید که مملو از لوازم الکتریکی است، استفاده‌ از سیستم پیش عملگر برایتان مفید خواهد بود. این تجهیزات در بدو شروع به کار دو عامل مختلف را به طور همزمان پیش می برند. در این حالت اگر یک هشدار دهنده به طور اشتباه شروع به کار کند سیستم فعال نمی شود. در واقع عملیات اطفا تنها زمانی انجام می شود که یک آتش سوزی واقعی رخ داده باشد. استفاده از این سیستم در اماکنی مثل اتاق کنترل، مرکز داده، کتابخانه و … رواج دارد.

انواع تجهیزات در سیستم اطفا حریق آبی

واضح است که یک سامانه بزرگ با داشتن چنین کارایی، از تجهیزات کوچک و بزرگ بسیاری بهره می برد. هر یک از این اقلام در سیستم وظیفه واحدی را ایفا می کند. به عبارت دیگر نمی توان از تهیه یک مورد از آنها صرف نظر کرد. در ادامه برخی از آنها را ذکر می کنیم.

• آبپاش
• پمپ آتش نشانی
• مخزن ها
• مانومتر
• شیر ها
• لوله ها
• بوستر پمپ آتش نشانی

مزایای سیستم اطفا حریق آبی

سیستم نام برده در دسته ارزان ترین و البته در دسترس ترین تجهیزات هوشمند برای اطفای حریق قرار می گیرد. این سامانه طراحی ساده تری را به نسبت دیگر سامانه ها به خود اختصاص می دهد که این عامل علاوه بر کاهش هزینه ها، در تسهیل روند نگهداری از سیستم نیز اثر گذار است. سایر مزایای این سامانه به شرح زیر است.

• امکان استفاده در مناطق خیلی سرد یا خیلی گرم
• راه اندازی مجدد سیستم در کمترین زمان ممکن
• نصب در اماکنی با متراژ و ارتفاع مختلف
• داشتن ادوات و تجهیزات ارزان قیمت
• آمادگی برای اجرای عملیات در حالت عادی
• کشف حریق به صورت هوشمندانه

معایب سیستم اطفا حریق آبی

با اینکه مزایای این سامانه بیش از مقدار ذکر شده است، نمی توان از معایبی که کارشناسان به آن نسبت داده اند، غافل شد. بهره بردن از این تجهیزات دارای برخی محدودیت ها است. اولین نکته آن است که کارایی این مواد و تجهیزات برای خاموشی برخی از کلاس های حریق پایین است. علاوه بر آن فشار آب بالایی که به فضا پرتاب می شود می تواند علاوه بر محیط پیرامون، برای سیستم نیز ضرر داشته باشد.
اگر در حین انجام عملیات اطفای حریق توسط این سامانه منبع برق را قطع نکنید، ممکن است با خطراتی همچون نشتی سیستم الکترونیکی و برق گرفتگی مواجه شوید. در نهایت می توان به این نکته اشاره کرد که نگهداری حجم زیادی از آب در مخازن سیستم های هوشمند علاوه بر دشوار بودن برخی هزینه ها را به دنبال دارد.
با توجه به این معایب به نظر می رسد که برخی استفاده کنندگان سیستم های اطفای حریق بهتر است از سامانه CAFS بهره ببرند. این سیستم ترکیبی از دستگاه های الکترونیکی و فوم است. این فوم‌ با استفاده از هوای فشرده در دستگاه کارگذاری شده است. زمانی که آتش سوزی رخ میدهد، کفس میتواند با بررسی رویداد های پیش رو بهترین واکنش را از خود نشان دهد. از آنجایی که این پروسه به صورت اتوماتیک انجام می شود، نیاز به همکاری نیروی انسانی به حداقل می رسد. برای تولید این سامانه به فناوری های بروزی نیاز است. به همین خاطر تعداد کشورهایی که به این سامانه دسترسی دارند اندک است. خوشبختانه ایران نیز به لطف مجموعه بزرگ کفسیران در لیست دارندگان این سیستم قرار گرفته است. کفسیران، اولین و بزرگترین مجموعه ای است که این سامانه را در کشور بومی سازی کرد.

سیستم اطفا حریق آبی، متشکل از تشکیلاتی است که در حین ارزان و در دسترس بودن، عملکرد فوق‌العاده ای را در خاموشی آتش سوزی های کلاس A از خود نشان می دهد. از جمله این تجهیزات می توانیم به پمپ،‌ مخزن، لوله‌ ها، محرک ها و … اشاره کنیم. آب و مواد شیمیایی اصلی ترین موارد خاموش کننده این سیستم هستند. پس بدیهی است که این سامانه برای حریق هایی که نتیجه اتصالات الکتریکی هستند، کارایی نداشته باشد.