سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی

سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی چیست؟

هنگامی که در محیط‌های مختلف مانند ساختمان‌های صنعتی، اداری، تجاری و مسکونی آتش سوزی (حریق) روی داده باشد و امکان استفاده از تجهیزات اطفا حریق مانند کپسول آتش نشانی، فوم، آب و مه آب به دلیل وارد شدن خسارت به تجهیزاتی که در محل هستند یا به دلیل برق گرفتگی وجود نداشته باشد از سیستم اطفا‌ حریق اتوماتیک گازی برای خاموش کردن آتش استفاده می‌شود. در این روش از گازهای بی‌خطر مختلفی برای خاموش کردن حریق استفاده می‌شود. در این مقاله از مجموعه کفسیران به بررسی انواع سیستم اطفا حریق گازی پرداخته‌ایم.

انواع سیستم اطفاء حریق گازی

از انواع سیستم اطفا‌ حریق اتوماتیک گازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی دی اکسید کربن یا گاز co2

با توجه به این که یکی از اجزای حریق اکسیژن است برای خاموش کردن آتش باید اکسیژن محل مورد نظر که دچار آتش‌سوزی شده است را کاهش داد. برای این منظور دی اکسید کربن محیط مورد نظر را افزایش می‌دهند تا میزان اکسیژن محیط کاهش پیدا کند و در نهایت حریق خاموش شود.‌ این روش به دلیل این که روی محیط زیست اثر تخریبی دارد موجب شده است، کمتر از آن استفاده شود.

سیستم اطفا حریق گازی با عوامل پاک

در این روش از گازهای بی خطری که هیچ ضرری برای محیط زیست و افراد ندارند به عنوان عوامل پاک در سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی استفاده می‌شوند. این گازهای بی‌خطر شامل موارد زیر می‌شوند:

سیستم اطفا حریق گازهای نجیب یا گازهای بی‌اثر

این نوع سیستم اطفای حریق انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها از ترکیب گازهای بی‌اثر زیر تشکیل شده‌اند:

• نیتروژن
• دی اکسید کربن
• آرگون

فضای زیادی برای نگهداری گازهای بی‌اثر نیاز است. به همین دلیل سیلندرهای نگهدارنده آن‌ها ابعاد بزرگ‌تری دارند.‌ یکی دیگر از ویژگی‌های این نوع گازها زمان فعال‌سازی طولانی آن‌ها است.
از انواع سیستم اطفاء حریق گازهای بی‌اثر می‌توان به سیستم اطفاء حریق گاز IG01، سیستم اطفاء حریق اتوماتیک IG55 و سیستم اطفا حریق گازی IG100 و سیستم اطفاء حریق گازی IG541 اشاره کرد. مدل اول از گاز آرگون تشکیل شده است و باعث کاهش اکسیژن می‌شود. مدل دوم از ترکیب مساوی نیتروژن و آرگون تشکیل شده است و اکسیژن را کاهش می‌دهد. مدل سوم از نیتروژن تشکیل شده است و باعث حذف اکسیژن و اطفای حریق می‌شود و به این نکته توجه کنید که استفاده بیش از حد آن موجب خفگی خواهد شد‌. مدل آخر از ترکیب دی اکسید کربن، آرگون و نیتروژن تشکیل شده است و نسبت به مدل‌های دیگر گاز دی اکسید کربن کمتر و نیتروژن بیشتری دارد.

سیستم اطفاء حریق گاز نوک Novec 1230

این روش روی محیط زیست هیچ گونه اثر تخریبی ندارد و با حذف حرارت باعث خاموش شدن آتش می‌شود. این نوع گاز پاک به صورت مایع ذخیره و به صورت گاز آزاد خواهد شد.

سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی هالوکربن

این نوع گاز بی‌اثر خاصیت سمی ندارد و در زمان کمتر از ۱۰ ثانیه فعال می‌شود. در دو مدل سیستم اطفاء حریق گاز FM200 و سیستم اطفاء حریق HFC-125 وجود دارد. مدل اول با ایجاد سرما و برودت باعث اطفای حریق می‌شود و برای گاز هالون جایگزین مناسبی است؛ چون اثر تخریبی روی محیط زیست ندارد.‌
مدل دوم با حذف حرارت باعث خاموش شدن حریق می‌شود. HFC-125 جریان الکتریکی را از خود عبور نمی‌دهد و گازی بی‌بو و بی‌رنگ است. خواص فیزیکی آن شبیه به هالون است و لایه اوزون را از بین نمی‌برد.

اجزاء سیستم اطفا حریق گازی

از اجزای تشکیل دهنده سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی به گزینه‌های زیر می‌توان اشاره کرد:

1. راه‌انداز سیستم اطفاء حریق
2. نازل و لوله که باعث انتقال گاز به درون منبع می‌شوند.
3. سیلندر یا منبع که عامل اطفاء حریق در آن قرار دارد.

مجموعه کفسیران در زمینه تولید انواع تجهیزات آتش‌فشانی فعالیت است. این کمپانی سیستم‌های اطفای حریق را با طراحی منحصر‌به‌فرد و در دو دسته غیرالکتریکی و الکتریکی با کیفیت بالا تولید می‌کند.‌ یکی از روش‌های که برای خاموش کردن آتش به ویژه شعله‌های ناشی از سوخت فسیلی و سوخت صنعتی استفاده می‌شود، سیستم CAFS است که این سیستم توسط مجموعه کفسیران ارائه می‌شود. صنایع و کارخانه‌های زیادی که دچار حریق می‌شوند از سیستم CAFS استفاده می‌کنند که این روش برای آن‌ها بسیار موثر است.

کاربرد سیستم اطفا حریق گازی

این سامانه می تواند در اماکن مختلفی نصب و مورد استفاده قرار بگیرد. از جمله آنها می توانیم به موتورخانه ها، موزه ها و مراکز تصویربرداری اشاره کنیم. از آنجایی که سیستم اطفا حریق آبی می تواند به اقلام کاغذی آسیب برساند استفاده از این سامانه در مراکز نگهداری اسناد و مدارک و کتابخانه ها نیز متداول است. اتاق کنترل برق و مراکز کنترل کننده اطلاعات نیز از دیگر موارد این حوزه هستند

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی

این سامانه چگالی گاز در یک محدوده خاص را افزایش داده و میزان اکسیژن را به حداقل می رساند. پس از آن حریق (دمای بالا) را به خود جذب کرده و کم کم زنجیره تولید آتش را دچار اختلال می کند‌. این روند تا زمانی ادامه پیدا می کند که آتش خاموش شود. توضیحات ذکر شده عملکرد کلی این سامانه هستند. اما سوال اصلی این است که سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی برای خاموش کردن آتش چه روندی را طی می کند؟ در ادامه این مراحل را شرح می دهیم.

• شناسایی حریق: سامانه ذکر شده با بهره گیری از سنسور های حساس به دود و دما وجود آتش را تشخیص می دهد. در این وضعیت سیگنالی که حامل این خبر است به سیستم اصلی ارسال می شود.
• اعلام آتش سوزی: اگر این سیگنال توسط واحد مرکزی داده ها به تایید برسد، سیگنال دیگری از شرح حادثه رخ داده به واحد کنترل کننده ارسال شده،‌ و دستگاه به واسطه هشدار دهنده های صوتی و تصویری وجود آتش را اطلاع رسانی می کند.
• ایجاد فشار به محیط: سیلندر های سیستم گاز را در فضا پخش می کنند. پایداری بالا، تغییر حالت فیزیکی، و سرعت بالای پخش از جمله ویژگی های این گاز خاموش کننده است.
• کم کردن دما: خاموش کننده ای که در سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی به کار رفته است علاوه بر محدود کردن اکسیژن خاصیت خنک کنندگی هم دارد.
• پاکسازی محیط: زمانی که آتش خاموش شود سیستم اطفا حریق گازی به طور خودکار خاموش می شود بدون آنکه پسماندی را به جای بگذارد.

چرا استفاده از سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی ضروری است؟

این نوع سیستم می تواند در بسیاری از موقعیت ها جایگزین اسپرینکلر ها شود. انبار ها، اتاق های سرور، و موزه ها از جمله مکان هایی هستند که به حضور این سامانه خاموش کننده نیازمندند. بدیهی است که استفاده از مواد خاموش کننده مایع یا آب برای بسیاری از اماکن زیان آور است. مایعات می توانند آسیب جبران نشدنی را به سیستم های الکترونیکی بزنند و موجب پاک شدن داده ها شوند. این در حالی است که سیستم اطفا حریق گازی اتوماتیک طوری آتش را خاموش می کند که هیچ آسیبی به سایر اقلام یک اتاق نرسد. لازم به ذکر است که این حساسیت در وسایل و مکان هایی که از نظر مالی ارزش بالایی دارند یا بسیار قدیمی هستند نیز دیده می شود.

ملاحظات ایمنی بهره گیری از سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی

در بسیاری از موارد ممکن است سیستم اطفا حریق گازی به تنهایی نتواند آتش را مهار کند. در این وضعیت می توانید از روش های مکمل دیگری مثل فوم یا آب نیز بهره ببرید. افزون بر آن باید مقدار مناسبی از گاز را در هوا منتشر کنید. این مقدار باید به اندازه ای باشد که آتش را خاموش کند و در حین حال آسیبی را به افراد حاضر در آنجا نرساند. توصیه می کنیم که پس از اتمام عملیات از نابودی حریق در بخش های مختلف آن مکان اطمینان حاصل کنید. در این حالت احتمال اشتعال دوباره آتش کمتر می شود.

مزایای سیستم اطفا حریق گازی

از مزیت‌های سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی به گزینه‌های زیر می‌توان اشاره کرد:

• روی محیط زیست و لایه اوزون اثر مخربی ندارد.
• هزینه خرید، نصب و تعمیر کمی دارد.
• قابلیت انعطاف‌پذیری بالایی دارد.
• هیچ گونه پسماندی را بعد از خاموش کردن در محیط ایجاد نمی‌کند.
• عملیات اطفای حریق را با سرعت بسیار بالایی انجام می‌دهد.
• گازهای داخل کپسول خاصیت خود را با گذشت زمان از دست نمی‌دهند.
• گازهای آن بدون خطر هستند.
• هنگامی که مواد درون کپسول به طور کامل تمام شده‌اند، شارژ سالیانه انجام می‌شود.
• بعد از انجام عملیات اطفای حریق مواد باقی مانده داخل کپسول قابل مصرف

آیا وجود سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی می تواند برای انسان خطر ساز باشد؟

بله، انسان با کمک اکسیژن نفس می کشد و سامانه اطفا حریق گازی این عنصر را در هوا محدود می کند. پس اگر مقدار بالایی از این گاز در هوا وجود داشته باشد ممکن است افراد را دچار خفگی یا مسمومیت کند. البته بروز این اتفاقات به میزان گاز و مقدار زمانی که فرد در معرض آن قرار می گیرد نیز بستگی دارد. لازم به ذکر است که اگر فرد با سیلندر یا مایع موجود در آنها برخورد کند ممکن است آن قسمت از پوست دچار یخ زدگی شود. گاز ساطع شونده از سامانه برای چشم ها نیز مضر است. توصیه می کنیم در صورت برخورد با. آن چشم ها را با آب زیاد شستشو داده و به پزشک مراجعه کنید.

مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی

در برخی از مکان‌ها مانند کتابخانه در هنگام آتش‌سوزی استفاده از سیستم اطفا حریق آبی باعث می‌شود، خسارت زیادی به بار بیاید. به همین دلیل از سیستم اطفا حریق گازی استفاده می‌شود. این سیستم بعد از ۱۰ ثانیه فعال می‌شود و می‌تواند، حریق را خاموش کند. استفاده از سیستم اطفای حریق آبی یاعث می‌شود بعد از آتش‌سوزی به زمان طولانی نیاز باشد تا محیط تمیز و قابل استفاده شود؛ ولی استفاده از سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی موجب شده است، محیط نیاز کمتری به تمیز کردن داشته باشد و در زمان کوتاهی راه‌اندازی شود. همچنین استفاده از سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی برای تمام مکان‌های حریق مقرون به صرفه است و امکان استفاده از آن وجود دارد؛ ولی از سیستم اطفای حریق آبی در تمام سازمان‌ها نمی‌توان استفاده کرد. در جدول زیر به طور خلاصه این دو سیستم اطفای حریق را با هم مقایسه کرده‌ایم.

در هنگام بروز آتش در برخی از مکان‌ها استفاده از تجهیزات اطفای حریق مانند کپسول آتش نشانی، فوم، آب و مه آب باعث آسیب دیدن تجهیزاتی می‌شود که در مکان مورد نظر وجود دارد. به همین دلیل از سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی برای خاموش کردن آتش استفاده می‌شود. در این سیستم از گازهای بی‌خطر برای خاموش کردن حریق استفاده می‌شود. این سیستم در دو مدل سیستم اطفای حریق گازی دی اکسید کربن و سیستم اطفای حریق با عوامل پاک وجود دارد. سیستم اطفای حریق گازی با دو روش کاهش اکسیژن و حذف حرارت باعث خاموش شدن آتش می‌شود. مجموعه کفسیران تولید‌کننده انواع تجهیزات اطفای حریق از جمله سیستم CAFS است و شما می‌توانید برای سفارش هر نوع سیستم اطفای حریق با مجموعه ما ارتباط بگیرید.‌

سوالات متداول

سیستم اطفا حریق گازی چیست و چگونه کار می کند؟

سیستم اطفا حریق گازی روشی است که در آن از گازهای بی‌خطر برای خاموش کردن حریق استفاده می شود. این سیستم با کاهش اکسیژن یا حذف حرارت محیط باعث خاموش شدن آتش می شود. عملکرد آن شامل شناسایی حریق با سنسورها، اعلام آتش سوزی، پخش گاز در محیط و خاموش کردن حریق بدون ایجاد پسماند است.

سیستم اطفا حریق گازی چه تفاوتی با سیستم اطفا حریق آبی دارد؟

سیستم گازی نیازی به تمیز کاری پس از خاموش شدن ندارد و خسارت کمی به محیط وارد می کند، در حالی که سیستم آبی ممکن است تجهیزات را آسیب بزند و به زمان بیشتری برای پاکسازی نیاز داشته باشد. همچنین سیستم گازی برای محیط هایی مانند اتاق های سرور، موزه ها و کتابخانه ها مناسب است.

آیا استفاده از سیستم اطفا حریق گازی برای انسان خطرناک است؟

بله، در صورت کم شدن بیش از حد اکسیژن ممکن است خطر خفگی ایجاد شود. همچنین گازهای ساطع شده می توانند به پوست، چشم ها و دستگاه تنفسی آسیب برسانند. به همین دلیل در هنگام استفاده از این سیستم باید اقدامات ایمنی لازم رعایت شود.