نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق

آتش سوزی از جمله حوادثی است که می تواند با بی احتیاطی افراد مختلف در یک ساختمان به وجود بیاید و خسارت های جانی و مالی زیادی را به همراه داشته باشد. به همین خاطر است که انواع مختلفی از سیستم اطفا حریق روانه بازار شده است. این سیستم حاوی کلیه تجهیزات و موادی است که می توانند در خاموشی آتش موثر باشند. نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق بر اساس نوع ساختاری آن متغیر است‌. در دسته بندی کلی این محصول در دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم می شود.

روش های اطفا حریق

آتش نشانان در هنگام بهره گیری از سیستم های مختلف اطفا حریق، روش های مختلفی را برای خاموشی آتش امتحان می کنند. می دانیم که ایجاد یک آتش سوزی ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. بسته به این دلایل نوع از بین بردن آن حریق نیز متفاوت است. پس در مواجهه با حوادث مختلف باید از روش های اطفا حریق متعددی استفاده کرد. ممکن است نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق در هر یک از این روش ها متفاوت باشد. برخی از متداول‌ترین شیوه های این حوزه عبارت است از:

• سرد کردن
• محدود کردن اکسیژن
• دور کردن ماده سوختنی
• انسداد واکنش های زنجیره ای سوختن

اطفای حریق به شیوه سرد کردن

زمانی که آتش دمای خود را از دست بدهد کم کم خاموش می شود. این فرایند را می توان به کمک آب و سایر مایعات سرمازا ایجاد کرد. نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق در روش سرد کردن بدین گونه است که حداقل خسارت به مکان وارد می شود همچنین این ترکیبات سرمازا هیچ ضرری برای انسان و سایر موجودات ندارند. زمانی که آب و سایر محلول ها بر روی آتش پاشیده می شوند بخار های سمی و غلیظ بدست آمده از حریق کم کم رقیق می‌ شوند.
البته اگر آتش نشانان از سیستم های پرفشار سرد کننده استفاده کنند ممکن است به صورت ناخواسته‌ برخی خسارت ها را به مکان وارد کنند. تجهیزات این حوزه دارای وزن و ابعاد زیاد و همچنین هزینه های بالایی است. به همین دلیل چگونگی استفاده از آن کمی دشوار است.

اطفای حریق به شیوه محدود کردن اکسیژن

اکسیژن یکی از مهم ترین اجزای مثلث سه گانه تولید آتش است. به همین خاطر زمانی که محدود یا حذف شود حریق به مرور خاموش می شود. نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق در این شیوه به دو شکل جایگزینی گازهای سنگین و ایجاد عایق میان اکسیژن و حریق انجام می شود.
در هنگام استفاده از شیوه نخست آتش نشانان از نوعی گاز استفاده می کنند که 5 برابر از اکسیژن سنگین تر است. در نتیجه این گازها جايگزين هوا شده و از تماس دو عنصر آتش و اکسیژن با یکدیگر جلوگیری می کنند. در راه حل دوم باید میان آتش و اکسیژن یک لایه پوشاننده ایجاد کرد. بدین منظور از فوم یا کف خاصی استفاده می کنند که در برابر حرارت بالا مقاومت داشته باشند. این مقاومت سبب می شود حریق تا حد زیادی محدود شود و نتواند گازهای قابل اشتعال را با اکسیژن ترکیب کند‌.

دور کردن ماده سوختنی

زمانی که ماده ای برای آتش گرفتن وجود نداشته باشد حریق کم کم از بین می رود. در برخی آتش سوزی ها اولین فعالیت ضروری که باید انجام شود دور کردن ماده سوختنی از آتش و اکسیژن است. بهتر است برای از بین بردن حریق هایی که نتیجه اشتعال گاز های سمی و مایعات آتش زا هستند از این شیوه برای خاموش کنندگی استفاده کرد.

انسداد واکنش های زنجیره ای سوختن

زمانی که یک آتش سوزی شکل می گیرد مجموعه ای از واکنش های شیمیایی در حریق رخ می دهد. این واکنش ها باعث می شوند آتش به وجود آمده حجیم تر و گسترده تر شود. یکی از روش های خاموش کردن آتش انسداد کلیه واکنش های شیمیایی است که در هنگام سوختن رخ می دهد. این پروسه می تواند به کمک برخی کپسول های آتش نشانی تکمیل شود.

نحوه عملکرد انواع سیستم اطفا حریق

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق بر اساس نوع ساختاری آن متغیر است. به طور کلی انواع سیستم اطفا حریق در دو گروه دستی و اتوماتیک دسته بندی می شوند. البته این پایان ماجرا نیست. چرا که هر یک از این دسته ها خود دارای زیر مجموعه های دیگری نیز هستند. در ادامه این محتوا هر کدام از آنها را شرح می دهیم.

سیستم اطفا حریق دستی

پر استفاده ترین تجهیزات خاموش کننده آتش نشانی در دسته سیستم اطفا حریق دستی قرار می گیرند. نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق دستی بسیار ساده است. از این رو عموم افراد می توانند از آن استفاده کرده و حریق های کوچک و یا حتی بزرگ را مهار کنند. اجزای سیستم اطفا حریق دستی ارزان و در دسترس هستند. کپسول آتش نشانی مهمترین عضو این مجموعه است. برخی از متداول ترین خاموش کننده های آتش نشانی عبارت اند از:

• کپسول های پودری تر و خشک
• کپسول های حاوی کف
• کپسول های حاوی ترکیبات هالوژنه
• کپسول های دی اکسید کربن
• کپسول های پودری تر و خشک

کپسول های خاموش کننده پودری در دو نوع خشک و تر روانه بازار می شوند. ترکیبات مواد داخلی این کپسول ها شیمیایی است. به همین دلیل توصیه می شود از استفاده آنها در مکان های سربسته پرهیز کنید. پودر های شیمیایی تر معمولا برای خاموشی حریق های کلاس A، B و C موثر اند. در مقابل خاموش کننده خشک می تواند حریق کلاس D را خاموش کند.

کپسول های حاوی کف

این نوع کپسول ها ساده ترین خاموش کننده های این حوزه هستند که از ترکیب آب و کف بدست می آیند. زمانی که این فوم بر روی آتش پاشیده می شود کف لایه ای را بر روی حریق تشکیل داده و از انتشار مجدد گاز های مستعد به اشتعال جلوگیری می کند. همچنین این فوم ها می توانند تا حد زیادی آتش را سرد کنند. مداومت ایجاد این دو خاصیت منجر به خاموشی آتش می شود.

کپسول های حاوی ترکیبات هالوژنه

گاز هالوژن در خاموش کننده های هالوژنه به صورت فشرده و به شکل مایع وجود دارد. زمانی که ترکیبات هالوژنه از کپسول خارج میشوند از حالت مایع به گاز تغییر شکل می دهند. بر خلاف سایر کپسول های پودری این خاموش کننده سمی نیست و هیچ گونه پسماندی را از خود به جای نمی گذارد. از این نوع کپسول می توان برای اطفای حریق تجهیزات الکترونیکی استفاده کرد.

کپسول های دی اکسید کربن

می دانیم که یکی از روش های خاموشی آتش خفه کردن یا همان محدود کردن اکسیژن است. کپسول آتش نشانی کربن دی اکسید این نوع گاز را به شکل فشرده در خود جای داده اند. این گاز بدون رنگ و بو است و وزن بالایی به نسبت اکسیژن دارد. به همین دلیل جایگزین هوای اطراف حریق شده و روند اکسیژن رسانی را محدود می کند. با ادامه این فرایند آتش خاموش می شود.

اطفا حریق اتوماتیک

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق در نوع اتوماتیک آن کاملا با شیوه دستی متفاوت است. در این سیستم روند خاموشی آتش با کمک تجهیزات و وسایل هوشمند انجام می شود و نیروی انسانی کمترین دخالت را در آن دارد. این سیستم نیز مانند نمونه ی دستی حاوی گروه بندی خاصی است‌‌. برخی از شناخته شده ترین آنها عبارت است از:

• سیستم خاموش کننده اتوماتیک مه آب
• سیستم خاموش کننده اتوماتیک گازی
• سیستم خاموش کننده اتوماتیک ورتکس
• سیستم خاموش کننده اسپرینکلر یا اتوماتیک آبی
• سیستم خاموش کننده cafs

سیستم خاموش کننده اتوماتیک مه آب

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق مه پاش به حضور آب و سایر مایعات این حوزه وابسته است. پس از کسب هشدار از سامانه اعلام حریق سیستم اطفای حریق هوشمند مه آب به میان می آید. این سیستم قطرات بسیار ریز آب را بر روی آتش پاشیده و با سرد کردن و البته محدود کردن اکسیژن آتش آن را خاموش می کند.

سیستم خاموش کننده اتوماتیک گازی

بعضی حریق ها دارای ساختار خاصی هستند که آتش نشانان نمی توانند از آب و کف و سایر ترکیبات این چنینی آنها را خاموش کنند. به عنوان مثال اضافه کردن ترکیبات مایع به حریق های الکتریکی می تواند موجب آسیب دیدگی تجهیزات شود. درمورد حریق مایعات قابل اشتعال هم همینطور است. با اضافه کردن مایعات این آتش نه تنها خاموش نمی شود. بلکه با ترکیب آب و کف با نفت، بنزین یا الکل آتش با سرعت بیشتری منتشر می شود. در این شرایط باید از سیستم خاموش کننده اتوماتیک گازی استفاده کرد.

سیستم خاموش کننده اتوماتیک ورتکس

عملکرد سیستم اطفا حریق اتوماتیک ورتکس کمی با دیگر سیستم ها متفاوت است. این سامانه از ترکیب گاز نیتروژن، مه و آب استفاده می کند تا آتش را مهار کند. در این شرایط آب با نیتروژن ترکیب شده و به همراه مه و به شکل قطرات بسیار ریز سطح حریق را می پوشاند. با کمی تأمل حریق سرد شده و اکسیژن خود را از دست می دهد و در آخر خاموش می شود.

سیستم خاموش کننده اسپرینکلر یا اتوماتیک آبی

سیستم خاموش کننده اسپرینکلر یکی از پر استفاده ترین، موثر ترین و البته اقتصادی ترین سیستم های اطفا حریق اتوماتیک است. این سامانه می تواند به آسانی از ایجاد و گسترش آتش جلوگیری کند. این سامانه از تعدادی لوله تشکیل شده است که معمولا بر روی سقف اماکنی همچون هتل، مراکز نگهداری سوخت، پارکینگ و غیره نصب می شوند. پاشنده های این تجهیزات حاوی محرک هایی هستند که با تشخیص حرارت فعال شده و عملیات خاموشی آتش را با پاشیدن آب آغاز می کنند. این سیستم خود دارای نمونه های مختلفی است. برخی از مشهور ترین آنها عبارت اند از:

• پیش عملگر
• سیلابی
• لوله خشک
• لوله تر

سیستم خاموش کننده cafs

سیستم خاموش کننده cafs یکی از هوشمندترین تجهیزاتی است که آتش نشانان می توانند از آن در خاموشی حریق های بزرگ بهره ببرند. این سیستم حاوی تجهیزاتی است که می تواند به کمک آنها محیط کلی ایجاد حریق را بررسی کرده و محرک هایی مانند متراژ و شدت حریق را تجزیه و تحلیل کند. پس از جمع آوری اطلاعات سیستم کفس پروسه پاشش فوم را به صورت هوشمندانه‌ و با توجه به متراژ و حریق آغاز می کند. از آنجایی که دخالت نیروی انسانی در این سیستم به حداقل می رسد آتش با سرعت، دقت و البته ایمنی بیشتری خاموش می شود. امتیاز ثبت اختراع و بومی سازی این سامانه هوشمند متعلق به شرکت معتبر کفسیران است.