زمان تعویض کپسول اطفا حریق

یکی از راه‌ های مطمئن و سریع در اطفا حریق‌ های کوچک، استفاده از کپسول اطفا حریق است. به همین علت، این وسیله کوچک و کاربردی، عموما در تمام ساختمان‌ ها و حتی اماکنی مثل مترو و قطار نیز دیده می‌ شود. البته باید این نکته را مدنظر قرار داد که داشتن کپسول آتش نشانی، صرفا دلیلی بر ایمنی کامل نیست. بلکه باید بسته به نوع آن، هر چند وقت یکبار، تعویض و شارژ شود. در غیر این صورت، در مواقع حریق غیرقابل استفاده بوده و کارایی مناسبی نخواهد داشت. داشتن اطلاعات کافی از تاریخ انقضای کپسول آتش نشانی، بسیار ضروری است. از این رو باید به علائمی که نشان می دهد زمان تعویض کپسول اطفا حریق و یا شارژ آن فرا رسیده، توجه کرد.
بهترین زمان تعویض کپسول اطفا حریق، برای اکثر کپسول‌ ها، سالی یک بار است. اما می‌ توان کپسول‌ های CO2 را هر 2 سال یک بار شارژ نمود. این بازه زمانی منوط بر این است که از کپسول استفاده نشده باشد و همین‌ طور در بازرسی‌ های ماهانه مشکلی مشاهده نگردد. در غیر این صورت باید هرچه سریعتر و قبل از موعد یک ساله آن، به شارژ و سرویس آن اقدام کرد.

موارد اهمیت شارژ کپسول اطفا حریق

بعد از یک بار استفاده از کپسول، باید اقدام به تجدید شارژ کپسول آتش نشانی کنید. کپسول در صورت نیمه پر بودن، دیگر قدرت پرتاب اولیه خود را ندارد. این محصول باید در زمان استفاده، قدرت بالایی داشته باشد تا فرد بدون نزدیکی به آتش، آن را خاموش کند. نحوه شارژ کپسول آتش نشانی نیز، در فشار پرتاب تاثیر به سزایی دارد.
حتما کپسول آتش نشانی را بعد از مدتی مجددا شارژ کنید. شاید فکر کنید که این کپسول استفاده نشده‌ است، ولی باید بگوییم یک کپسول آتش نشانی، باید هر چند وقت یکبار، تجدید شارژ شود و فرقی نمی کند که از آن استفاده شده است یا خیر. کپسول های آتش نشانی خشک، دوره یکساله تجدید شارژ دارند. پس اگر می‌ خواهید کمتر کپسول خود را شارژ کنید، می توانید اقدام به خرید این مدل کپسول‌ ها کنید.
ممکن است کپسول آتش نشانی با گذر زمان دچار خرابی ‌شود، همین خرابی می‌ تواند موجب کاهش فشار تخلیه در آن باشد و زمان تعویض کپسول اطفا حریق را جلو بیاندازد. گاهی اوقات به سرعت و فقط با بررسی فیزیکی اشکالات موجود در این وسیله، می توانید خرابی را تشخیص دهید. آسیب‌ دیدن پوسته بیرونی کپسول، پیوست نشدن برچسب بازرسی و زنگ‌ زدگی ناشی از رطوبت محیط که باعث عملکرد ناقص می‌ شود، از جمله این موارد است.

فرآیند شارژ کپسول اطفا حریق

این مطلب این یک نمای کلی است تا بتوانید با مراحل شارژ خاموش‌ کننده‌ های دستی آشنا شوید. در ابتدا، فشار کپسول و مواد خاموش‌کننده از سیلندر به طور کامل تخلیه می‌ شود شیر تخلیه را از سیلندر جدا می‌ کنند. پس از آن لوله سیفونی شیر تخلیه و میل و فنر سوپاپ را خارج می‌ کنند. یک تکنسین سوپاپ را تمیز و حلقه اورینگ گلویی شیر را تعویض می‌ کند.
در ادامه، دستگاه برای بررسی وجود علائم آسیب، به صورت داخلی و خارجی بازرسی می‌ شود. پس از تمیز کردن، شیر تخلیه با یک میل سوپاپ جدید جاسازی می‌ شود تا از افت فشار در آینده پیشگیری شود. طبق دستورالعمل‌ های شارژ مجدد، کپسول با مواد خاموش‌کننده مناسب دوباره پر می‌ شود. سپس کپسول با عامل گازی مناسب تأمین فشار، دوباره تحت فشار قرار داده می‌شود.
تکنسین تست نشتی را برای بازرسی نشانه‌های نشتی انجام می‌ دهد و نازل یا شلنگ تخلیه را مجدد نصب می‌ کند. توزین مجدد کپسول صورت گرفته و ضامن جدید در جای خود قرار داده می‌ شود. در نهایت، برچسب مشخصه‌ های شارژ شامل نوع مواد خاموش‌ کننده، وزن یا حجم و زمان تعویض کپسول اطفا حریق روی کپسول چسبانده می‌ شود.
البته این روزها سوای شیوه ها و تجهیزات سنتی اطفای حریق، آتش نشانان به بهره گیری از سیستم نوینی از فناوری ها روی آورده اند. آنها برای مهار انواع حریق های بزرگ از سیستم های خاموش کننده ای استفاده می کنند که علاوه بر سرعت، دقت و امنیت بالا، هر گونه خطر را برای اپراتور (آتش نشان) کاهش می دهد. سیستم CAFS نمونه بارزی از این فناوری است‌‌. کفسیران تنها واحدی است که موفق به بومی سازی این سامانه در کشور شده است.

کلاس ها و کپسول اطفا حریق مناسب

برای انتخاب یک کپسول مناسب، باید به نکات متعددی توجه کرد. عامل سبب بروز آتش سوزی، شدت آتش سوزی و سرعت انتشار، تناسب کپسول‌ها برای شرایط موجود، از جمله این موارد است. بهتر است از افراد آشنا به کلاس‌ های حریق و کپسول مناسب مهار آن کمک بگیریم. در این بخش از مقاله، کلاس‌های حریق و کپسول‌های مناسب هر کدام را آورده‌ایم:‌

• کلاس A (مواد خشک مانند کاغذ، مقوا، چوب، پارچه، افراد): برای از بین بردن آتش می‌ توان از آب استفاده کرد.
• کلاس B (مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، گازوئیل، نفت، تینر، اتر، گلیسیرین): بهترین روش، استفاده از کپسول‌ های حاوی پودر و گاز است.
• کلاس C (گازهای قابل اشتعال مانند متان، اتان، بوتان، پروپان، استیلن، اکسیژن، هیدروژن): برای مهار این نوع اطفا حریق، از روش قطع زنجیره یا قطع کردن سوخت از زنجیره استفاده می‌شود. معمولا از کپسول‌ های گاز CO2 طی این روش استفاده می‌شود.
• کلاس D (فلزات قابل اشتعال مانند لیتیم، سدیم، پتاسیم، منیزیم، تیتانیوم، زیرکونیوم): برای خاموشی آتش فلزات، معمولا از کپسول‌های خاموش کننده مخصوص به خود آن فلز، استفاده می‌شود.
• در کلاس E (آتش سوزی‌های الکتریکی، رایانه ها، دستگاه‌های فتوکپی، تابلوهای برق و …): روش مناسب برای خاموش کردن آتش سوزی‌ های ناشی از طریق جریان برق استفاده از کپسول co2 است.
• در کلاس F (روغن‌های خوراکی مورد استفاده در آشپزخانه): بهترین روش برای مهار آتش ، استفاده از کپسول‌های پودر و گاز است.

انواع کپسول اطفا حریق

همان‌ طور که گفته شد، در هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی، لازم است حتماً به نوع کپسول دقت کرد. زیرا کاربرد کپسول‌ های آتش نشانی با هم تفاوت داشته و با توجه به انواع آتش، نوع کپسول مورد نیاز نیز متفاوت است. در ادامه با انواع مختلف کپسول‌ های آتش نشانی آشنا می‌ شویم.

1. کپسول فوم: این کپسول با از بین بردن عناصر مثلث آتش، آتش را خاموش می‌ کند. فوم همچنین، باعث جداسازی عنصر اکسیژن از سایر عناصر می‌ شود.
2. کپسول آتش نشانی آب و گاز: کپسول آتش نشانی آب و گاز، از پرکاربردترین خاموش کننده‌ های ایمنی منازل و محیط کار محسوب می‌ شود. اين خاموش كننده، شامل يك كپسول محتوي آب است. عامل خارج كننده آن كه گاز نيتروژن است، با فشار به درون كپسول تزريق مي‌ شود.
3. کپسول دی اکسید کربن (co2): این نوع کپسول با حذف عنصر اکسیژن مثلث آتش، آتش را خاموش می‌ کند. همچنین با تخلیه بسیار سرد، گرما را از بین می‌ برد.
4. کپسول پودر و گاز (پودری): این نوع کپسول با قطع واکنش شیمیایی مثلث آتش، آتش را مهار می‌ کند. امروزه پرکاربرد ترین نوع کپسول، کپسول آتش نشانی پودر و گاز چند منظوره است که در آتش سوزی کلاس A ، B و C موثر است.
5. کپسول هالوژنه: کپسول‌ های هالوژنه یا تمیزکننده، شامل مواد هالون و عوامل هالوکربن جدید تر هستند. با استفاده از این مدل کپسول، اوزون کمتری از بین می‌ رود و آتش با قطع واکنش شیمیایی و یا حذف گرما خاموش می‌کند.

همانطور که در این مقاله ذکر شده است، نگهداری، شارژ و زمان تعویض کپسول اطفا حریق، نقش مهمی در امنیت جان و مال افراد ایفا می‌ کند. ترکیبات شیمیایی موجود در کپسول‌ های بلا استفاده، به مرور خاصیت خود را از دست می‌دهند. از این رو، ممکن است موقع آتش سوزی عمل نکرده و چه بسا آثار زیان آور دیگری از خود برجای بگذارند. بنابراین، توجه به تاریخ انقضا و زمان تعویض کپسول‌ های حریق اطفا بسیار حیاتی بوده و عدم توجه به آن جبران ناپذیری خواهد بود.