استاندارد اطفا حریق

رعایت استاندارد اطفا حریق در سال های اخیر در ساختمان سازی و بازسازی بناها بسیار مورد توجه قرار گرفت. در هر کشور استانداردهایی برای طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق و اطفا حریق وجود دارد و ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. علاوه بر استانداردهای ملی، مجموعه ای از قوانین و استانداردهای بین المللی و جهانی نیز وجود دارد که باید به آنها توجه داشت. در واقع استاندارد اطفا حریق به مجموعه قوانین و ضوابطی گفته می شود که سبب کاهش خطرات آتش سوزی، حفاظت از جان و مال افراد و حفاظت از محیط زیست می شود.

اهمیت استاندارد اطفا حریق

رعایت مجموعه قوانین و استانداردهای اطفا حریق باعث کاهش قابل توجه خطرات آتش سوزی و افزایش ایمنی افراد و اموال می شود. همچنین سیستم های اطفا حریقی که طبق استانداردها طراحی و اجرا می شوند، می توانند در صورت وقوع آتش سوزی از گسترش آن جلوگیری کرده و خسارت های ناشی از آن را به حداقل برسانند.

موضوعات مورد بررسی در استانداردهای اطفا حریق

از مهم ترین موضوعات پرداخت شده در استاندارد اطفا حریق می توان به سیستم های اعلام حریق اشاره داشت که شامل دتکتورها، پنل کنترل، آژیرها و سایر تجهیزات مرتبط می شود. سیستم های اطفا حریق اتوماتیک نیز در رتبه بعدی قرار دارند که شامل سیستم های اسپرینکلر، گاز اطفا حریق و … می شوند.

• تجهیزات اطفا حریق دستی: این تجهیزات شامل کپسول های قابل حمل آتش نشانی، شیلنگ ها و سایر تجهیزات کاربردی آتش نشانی می شوند.
• تخلیه اضطراری: یکی دیگر از موضوعات مهم که در استانداردهای اطفا حریق به آن پرداخته شده، طراحی و ساخت راه های فرار، علائم خروجی و تجهیزات مرتبط با آن است.
• حفاظت از سازه ها: روش هایی که می توان رعایت کرد تا سازه ها در برابر آتش سوزی کمترین آسیب را ببینند.
• مواد قابل اشتعال: طبقه بندی مواد قابل اشتعال و متدهای مقابله با آتش سوزی ناشی از این مواد نیز در استانداردها ذکر شده است.
• استانداردهای مواد اطفا حریق: این نوع از استانداردها در ابتدا به انواع مواد اطفا حریق و سپس خواص و نحوه استفاده آن ها می پردازند.
• استانداردهای تجهیزات حفاظت فردی: این استانداردها مربوط به تجهیزات حفاظت فردی آتش نشانان و سایر افراد در عملیات اطفا حریق است.

انواع استاندارد های اطفا حریق

همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره شد، استاندارد اطفا حریق را می توان در دو دسته بندی کلی قرار داد. استانداردهای ملی که مختص هر کشور با توجه به شرایط و قوانین خاص خود است و استانداردهای جهانی که توسط سازمان های بین المللی تدوین شده است و به عنوان مرجع در بسیاری از کشور ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

استانداردهای اطفا حریق ملی

در ایران با توجه به شرایط آب و هوایی، نوع ساختمان ها، صنایع و قوانین خاص خود، استانداردهای ملی اطفا حریق تنظیم شده است. این قوانین توسط سازمان استاندارد ایران تدوین شده و با استانداردهای بین المللی تفاوت هایی دارند. اصلی ترین کاربرد این قوانین، پرداختن به موضوعات سیستم های اعلام و اطفا حریق، مواد اطفا حریق و…است. برخی از مهم ترین استانداردهای ملی ایران در خصوص اطفا حریق عبارتند از:

• استانداردهای ملی ایران (ISI): استانداردهای ملی ایران در خصوص تجهیزات و سیستم های اطفا حریق توسط سازمان استاندارد ایران، تدوین شده است‌.
• استاندارد ISIRI 1904: این استاندارد در وهله اول، پیشگیری از بروز آتش سوزی در ساختمان ها را شرح می دهد.
• استاندارد ISIRI 3706: این استاندارد نیز درباره اجزای سیستم های اعلام حریق خودکار صحبت می کند.
• استاندارد ISIRI 7757: این شماره از استاندارد به محافظت در برابر آتش سوزی مرتبط است.
• استاندارد ISIRI 8011: این استاندارد به ارگونومی سیستم های خطر شنیداری و دیداری، همچنین سیگنال های اطلاعاتی مربوط است.
• مبحث سوم مقررات ملی ساختمان: این استانداردها یه طور مفصل به سیستم های اعلام و اطفا حریق در ساختمان ها می پردازند. همچنین این مبحث الزامات طراحی، نصب و نگهداری از آن ها را نیز مشخص می کند‌.

دانلود استانداردهای آتش نشانی ملی ایران:

اهمیت استاندارد اطفا حریق ملی

استانداردهای اطفا حریق ملی با توجه به نوع مصالح ساختمانی، اقلیم و نوع صنایع موجود هر کشور تدوین شده و بدین ترتیب برای همان کشور مناسب تر است. رعایت این استانداردها ایمنی ساختمان ها و تاسیسات را بالا می برد و می توانند خسارات جانی و مالی را به حداقل برسانند. همچنین می توانند از بروز بسیاری از حوادث و خطرات احتمالی پیشگیری کنند.

استانداردهای اطفا حریق بین المللی یا جهانی

استانداردهای جهانی توسط سازمان های بین المللی مانند سازمان ملی حفاظت از آتش تدوین می شوند که به عنوان مرجع در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین استانداردهای جهانی اطفا حریق عبارتند از NFPA و ISO.

• استاندارد NFPA: این استاندارد به عنوان جامع ترین استاندارد اطفا حریق در جهان برای انواع سیستم های اطفا حریق از جمله سیستم های اسپرینکلر، تشخیص حریق، اطفا حریق با گاز و.. تدوین شده است.
• استاندارد NFPA 1: به عنوان اولین و مهم ترین استاندارد، درباره پیشگیری از حریق صحبت می کند.

دانلود فایل:

• استاندارد NFPA 13: این استاندارد مربوط به نصب سیستم‌ های اسپرینکلر است.

دانلود فایل:

• استاندارد NFPA 24: این استاندارد جهانی با نصب تاسیسات و تجهیزات اطفا حریق مرتبط است.

دانلود فایل:

• استاندارد NFPA 72: این استاندارد به سیستم های اعلام و هشدار حریق مرتبط است.

دانلود فایل:

• استاندارد NFPA 91: این استانداردها مربوط به نصب سیستم های تهویه مناسب می شود.

دانلود فایل:

• استاندارد NFPA 101: استانداردی که به امید به زندگی معروف است.

• استاندارد ISO: سازمان ISO نیز استانداردهایی را در زمینه ایمنی و اطفا حریق تدوین کرده که به صورت بین المللی مورد پذیرش است و در بسیاری از کشورها اجرا می شود.
• استاندارد ISO 14520: این استاندارد بین المللی مربوط به سیستم های اعلام حریق بوده و الزامات لازم برای طراحی، نصب و نگهداری این سیستم ها را ارائه می دهد.
• استاندارد ISO 7240: این استاندارد نیز مربوط به سیستم اعلام حریق بوده و روش های آزمایش و ارزیابی عملکرد این سیستم ها را تعیین می کند.
• استاندارد IEC 60079: این استاندارد به تجهیزات الکتریکی مرتبط است که در محیط های خطرناک، استفاده می شوند.
• استانداردهای EN: این استانداردها همانطور که از نام آن پیدا است در اتحادیه اروپا تدوین شده و امروزه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. این استانداردها در بسیاری از موارد با استانداردهای NFPA و ISO مطابقت دارند.

دانلود فایل:

تفاوت استاندارد اطفا حریق ملی با جهانی

مهم ترین تفاوت این دو استاندارد اطفا حریق در این است که استانداردهای جهانی به عنوان مرجع کلی در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می گیرند اما استانداردهای ملی با توجه به شرایط خاص هر کشور طراحی شده اند و در همان کشور رعایت می شوند. این موضوع ممکن است تفاوت هایی را در استانداردهای ملی و جهانی ایجاد کند. همچنین تجهیزات مورد استفاده و روش های نصب و اجرای سیستم ها جهت اطفا حریق در کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشد. در نهایت باید بدانید که محدودیت ها و الزامات مربوط به اطفا حریق نیز ممکن است در کشورهای مختلف، متفاوت باشد.

عوامل موثر بر انتخاب استاندارد اطفا حریق

در وهله اول مقررات ملی هر کشور درباره ایمنی آتش نشانی، نوع استاندارد، اطفا حریق قابل استفاده را تعیین می کنند. سپس نوع کاربری و ارتفاع ساختمان، مواد قابل اشتعال موجود در ساختمان و… نیز بر انتخاب استاندارد اطفا حریق تاثیرگذار هستند. در نهایت تجهیزاتی که به هدف اطفا حریق در ساختمان تعبیه شده اند نیز بر انتخاب استاندارد مورد نظر، موثر هستند.

سوالات متداول

1. آیا استانداردهای اطفا حریق مدام تغییر می کنند؟

بله ، با پیشرفت فناوری و شناسایی خطرات حدید، استانداردها نیز بروزرسانی می شوند.

2. آیا همه ساختمان ها نیاز به سیستم اطفا حریق یکسانی دارند؟

خیر، این موضوع بستگی به نوع و کاربری ساختمان و مقررات محلی آن دارد.

3. چه عواملی سبب کاهش کارایی سیستم های اطفا حریق می شوند؟

عواملی همچون عدم نگهداری مناسب، نصب نادرست، آسیب دیدگی و استفاده از مواد نامرغوب سبب کاهش کارایی سیستم ها می شوند.