شیر آتش نشانی چیست؟ آشنایی با هیدرانت آتش نشانی و اجزای آن

شیر آتش نشانی، از جمله تجهیزاتی است که ممکن است همه شما آن را در اماکن عمومی دیده باشید بدون آنکه چیستی آن وسیله یا کارایی اش را بدانید. فرض کنید که در یک مکان عمومی آتش سوزی بزرگی رخ داده است‌‌. در این حالت آتش نشان افزون بر تجهیزات اطفای حریقی که به صورت سیار حمل می کند نیازمند یک منبع خاموش کننده ارزان، تمام نشدنی و در دسترس است. آب، تنها خاموش کننده ای است که تمام این ویژگی‌ ها را در خود جای داده است. در این موقعیت اهمیت وجود هیدرانت آتش نشانی مشخص می شود. این در واقع واسطه ای میان آتش نشان و منبع آب شهری است که می تواند با کمک برخی نازل ها آب را به بیرون هدایت کند. در ادامه توضیحات بیشتری را درباره هیدرانت، اجزای آن و چگونگی کارکرد آن ذکر می کنیم.

شیر آتش نشانی چیست؟

همان طور که پیش تر به آن اشاره کردیم، شیر هیدرانت نوعی وسیله کمک کننده اطفای حریق است که عموما در فضاهای عمومی که احتمال آتش سوزی در آنجا وجود دارد نصب می شود. شیر هیدرانت آتش نشانی از دو بخش تشکیل شده است که قسمت اولیه آن زیر زمین، و بخش ثانیه اش بر روی سطح زمین است. بدیهی است که این وسیله از یک سو به منبع آب شهری آن منطقه دسترسی دارد.
پس آتش نشان می تواند با باز کردن اتصالات شیر آتش نشانی و متصل کردن نازل های مخصوص به آن به صورت یکباره به حجم زیادی از آب دسترسی داشته باشد. این محصول مدل های مختلفی دارد که از جمله آنها می توانیم به شیر هیدرانت جعبه آتش نشانی و شیر آتش نشانی ساختمان اشاره کنیم. وجود آن در اماکن عمومی این شانس را به آتش نشانان می دهد تا آتش را با سرعت بیشتر و عملکرد ایمن تری به خاموشی برسانند. در این وضعیت احتمال به وجود آمدن عوارض مالی و جانی کمتر می شود.

بررسی اجزای هیدرانت آتش نشانی

به طور کلی یک شیر آتش نشانی در وهله اول از یک بدنه که عموما به رنگ قرمز است تشکیل شده است. این عضو خود از 4 قطعه دیگر به نام های بدنه زیرین، بدنه میانی زیر زمین، بدنه میانی روی زمین و کلاهک فوقانی تشکیل شده اند. در ادامه هر یک از اجزای به کار رفته در این محصول (هیدرانت آتش نشانی) را شرح می دهیم.
کلاهک فوقانی اولین عضوی است که باید به بررسی آن پرداخت. همانطور که مشخص است این وسیله در بالاترین قسمت هیدرانت قرار گرفته و خود از اجزایی مانند باز کننده شیر، صفحه فلنج و سوراخ روغن کاری تشکیل شده است. کمی پایین تر از کلاهک فوقانی، شاهد حضور بدنه میانی روی زمین هستید که یکی از مهم ترین بخش های شیر هیدرانت را تشکیل می دهد. این بخش شامل تعدادی دهانه آبدهی است که است که به صورت درب دار طراحی شده اند. در قسمت بالایی این درب ها، تعدادی زنجیر نصب شده است که هر یک دارای فلنج ایمنی و معمولی هستند. لازم به ذکر است که فلنج ها بخاطر محافظت از هیدرانت اصلی در سازه نصب می شوند.
بدنه میانی زیر زمین از دو فلنج معمولی، یک فلنج ایمنی و یک عدد لوله ساخته شده است‌. این لوله بر حسب نیاز استفاده کنندگان می تواند کوتاه یا بلند باشد. در آخر نیر نوبت به معرفی بدنه زیرین شیر آتش نشانی هیدرانت می رسد که یک سیستم تخلیه آب خودکار دارد و می تواند فشار آب را کم یا زیاد کند. البته دهانه دیگری هم در این سامانه کارگذاری شده است که وظیفه اش دریافت و انتقال آب از منبع آب شهری است. در بخش انتهایی این دهانه دو عدد فلنج وجود دارد.

انواع شیر هیدرانت شامل چه مواردی است؟

در هنگام بررسی مشخصات فنی هیدرانت آتش نشانی، علاوه بد جنس بدنه و عملکرد کلی، به نوع ساختاری آن نیز دقت کنید‌. به طور کلی شیر هیدرانت جعبه آتش نشانی از سه مدل ایستاده، خشک و تر تشکیل شده است. شیر آتش نشانی ساختمان ایستاده طوری طراحی شده است که نیمی از آن زیر زمین و نیمی روی زمین قرار داده باشد. به همین دلیل آتش نشانان و سایر مردم عادی می توانند آن را به راحتی در محیط های عمومی تماشا کنند‌. حال اگر این شیر آتش نشانی در قسمت بیرونی خود حامل جریان آب باشد با عنوان شیر هیدرانت آتش نشانی تر، و اگر حامل آب نباشد با نام شیر آتش نشانی خشک شناخته می شود. لازم به ذکر است که قیمت شیر آتش نشانی خشک از نمونه دیگر آن بیشتر است.
چرا که برای نصب در هر موقعیت و آب و هوایی مناسب بوده و در مکان های سردسیر دچار یخ زدگی نمی شود. البته افزایش قیمت شیر آتش نشانی خشک یک علت دیگر هم دارد که آن را وجود محافظ ضربه گیر اعلام کرده اند. در این حالت ضربه های ناگهانی نمی توانند موجب فعال شدن ناگهانی شیر آتش نشانی ساختمان شوند. پس دقت کنید که هیدرانتی را انتخاب کرده باشید که داشتن ضربه گیر در مشخصات فنی شیر هیدرانت آتش نشانی آن عنوان شده باشد.

ملزومات نصب شیر هیدرانت جعبه آتش نشانی

نصب شیر آتش نشانی هیدرانت باید با توجه به نکات مختلفی انجام شود. با توجه به حساسیت این اقلام، بهتر است در فاصله ی 5 متری آنها هیچ خودرویی پاک نشود. همچنین در مکان هایی که شانس ایجاد حریق به صورت گسترده وجود دارد یک شیر آتش نشانی نمی تواند پاسخگو باشد و باید تعداد آن به دو یا سه مورد افزایش یابد. در ادامه سایر نکات وابسته را ذکر می‌ کنیم.
در مکان های خطرناکی مثل پمپ بنزین باید دو یا سه شیر هیدرانت آتش نشانی نصب شود.
هیدرانت باید در منطقه ای نصب شود که امکان دسترسی آزاد آن به کارخانه ها ساختمان ها فراهم باشد.
برای جلوگیری از سو استفاده‌ های احتمالی از هیدرانت،‌ تمام آنها باید به یک قفل خاص مجهز شوند که تنها از جانب آتش نشان باز می شود.

با اینکه این دستگاه می تواند در شرایط‌ بحرانی کمک کننده باشد اما لزوما در تمامی موقعیت ها نتیجه بخش نیست. در بسیاری از موارد حریق ایجاد شده نتیجه احتراق مواد خطرناکی است که باید به واسطه سامانه های هوشمند خاموش کننده آتش مثل سیستم کفس خاموش شود. این سیستم از عناصری مثل فوم، هوای فشرده و آب برای خاموشی آتش استفاده می کند. پس می تواند در کمترین زمان بیشترین بازدهی را از خود نشان دهد. این سامانه در حال حاضر توسط مجموعه بزرگ کفسیران در ایران در حال تولید است.

سوالات متداول

1- شیر آتش نشانی چیست؟

این وسیله واسطه ای میان آتش نشان و منبع آب شهری است ‌که در مواقع ضروری می تواند آب مورد نیاز برای اطفای حریق را از طریق این منبع به آتش نشانان برساند.