دتکتور شعله
یک سیستم اعلام حریق را در نظر بگیرید که وظیفه کلی آن در شناسایی آتش و اطلاع رسانی آن به همگان خلاصه می شود. این سیستم چگونه باید رخداد یا عدم رخداد حریق را شناسایی کند؟ به طبع برای این کار تعدادی سنسور، آشکار ساز یا همان دتکتور طراحی شده است. دتکتور ها نوعی سنسور حساس به دود، دما یا نور هستند که با قرار گرفتن در بخش های مختلف یک محیط به بررسی علامت های هر یک از عناصر نام برده می پردازند. آنها انواع مختلفی دارند که یکی از مهم ترین و البته شناخته شده ترین شان دتکتور شعله است. دتکتور شعله ای نقش مهمی را در سیستم اعلام حریق ایفا می کند. این نقش به قدری مهم است که با حذف این گزینه، سیستم نیمی از کارایی خود را از دست می دهد. در ادامه اطلاعات بیشتری را درباره این سنسور حیاتی ذکر می کنیم.
دتکتور شعله ای چیست؟
همان طور که پیش تر به آن اشاره کردیم، فلیم دتکتور نوعی سنسور هشدار دهنده است که حساسیت کاری آن بر بستر شعله انجام می شود. این سازه ساختار کلی یک آتش را می شناسد. بدین ترتیب می تواند تشعشعات حاصل از یک شعله را، حال چه قابل دیدن باشند چه نباشند را شناسایی کند. همزمان با این تشخيص سنسوری برای پنل مرکزی ارسال شده، و سیستم از محل دقیق آتش سوزی با خبر می شود.
بررسی ساختار دتکتور شعله
زمانی که یک دتکتور شعله را با دقت بیشتری بررسی کنید، متوجه وجود پنج قطعه اصلی خواهید شد. اولین بخش آن که مربوط به حسگر یا همان سنسور ها است. آنها طوری طراحی شده اند که تابش شعله را متوجه شده و آن را به سامانه اصلی اطلاع دهند. پس از آن هم مدار های فوتوالکتریک در اولویت بازبینی قرار می گیرند. این اقلام جریان تابشی را طی انجام مراحلی به سیگنالی که دارای ولتاژ است تبدیل می کنند. در گام بعدی این داده باید به وسیله سیستم پردازش سیگنال بازبینی شده، و اطلاعات جای گرفته در آن رمز گشایی شود. در نهایت نیز دو قطعه مدار تنظیم کننده سیگنال و سیستم خنک کننده باقی می ماند. در اینجا گزینه اول ارتباط ورودی و خروجی سازه را کنترل کرده، و بخش دوم با پایین آوردن دمای دتکتور شعله از سوختن آن جلوگیری می کند.
کاربرد دتکتور شعله
کاربرد دتکتور شعله در هر صورت در یک امر خلاصه می شود. آن هم شناسایی شعله آتش و اطلاع رسانی آن به بخش مرکزی سیستم اعلام حریق است. با این وجود این سازه می تواند در موقعیت های گوناگونی وجود داشته باشد. مخازن نفتی و کارخانه های پتروشیمی از جمله مشتریان پروپاقرص این دستگاه هستند. این ادعا درباره انبارهای مواد شیمیایی و ترمینال های بارگیری بنزین نیز صدق می کند. البته بسیاری از فعالان این حوزه اصلی ترین کارایی این وسیله را حضور در کارگاه های صنعتی و تونل های زیر زمینی می دانند. با این تفاسیر سایر کارایی های این دستگاه به شرح زیر است.
- سکوهای حفاری
- تاسیسات تولید کننده مهمات
- آزمایشگاه موتور جت
- واحد پمپاژ خطوط لوله
- نیروگاه برق
- کارگاه چوب
- کارگاه برق
- آشیانه هواپیما
انواع دتکتور شعله ای
بهانه های مختلفی وجود دارد که یک فرد بتواند به واسطه آنها یک سازه را به چند دسته مختلف تقسیم کند. درباره فلیم دتکتور نیز همین طور است. با این تفاوت که اساس این گروه بندی در این دستگاه ها شیوه ی تشخیص شعله به واسطه دتکتور است. با توجه به این معیار انواع دتکتور در چهار دسته ی یو وی، مادون قرمز، ترکیبی و سه گانه قرار می گیرند.
دتکتور یو وی
دتکتور یو وی طوری طراحی شده است که به حضور اشعه فرا بنفش حساس باشد. در این میان آتش یکی از بزرگ ترین عناصری است که این اشعه را در خود جای داده است. بنابراین دتکتور uv می تواند در کمتر از یک ثانیه حضور آن را شناسایی کند. البته ممکن است این نور فرا بنفش نتیجه کارهایی مثل جوشکاری یا وجود صاعقه باشد. تولید کنندگان این سنسور برای جلوگیری از خطا در کارکرد این دتکتور حضور سه الی چهار دقیقه ای سوژه در ابتدا را شرط کرده اند.
دتکتور مادون قرمز
دتکتور IR با بهره گیری از تکنولوژی مادون های حرارتی بود و نبود حریق را تشخیص می دهد. در این حالت شعله آتش مانند یک مدار است که در بخش های کوتاه مدار حریفی وجود نداشته، اما بخش های مرتفع مشکوک به وجود آتش هستند. وجود برخی حرارت دهنده های غیر مرتبط مثل تجهیزات الکترونیکی یا بخار آب نمی تواند تاثیر منفی بر کارکرد این وسیله داشته باشد. همچنین این مورد هشدار های کاذبی را که دتکتور یو وی از خود ساطع می کند را در عملکرد خود ندارد.
دتکتور ترکیبی مادون قرمز و فرابنفش
دتکتور سوم یک نمونه ترکیبی است که از کنار هم قرار گرفتن دو تکنیک یو وی و مادون قرمز ساخته شده است. زمانی که این دو در کنار هم قرار می گیرند به نوعی معایب دیگری را تحت پوشش قرار می دهند. یعنی هم آمار هشدارهای کاذب کم می شود. و هم دستگاه در برابر شعله هایی که با چشم قابل دیدن نیستند حساسیت بیشتری نشان می دهد. در این حین سرعت و دقت دستگاه به شکل چشمگیری افزایش پیدا می کند. البته که این بهبود عملکرد در افزایش قیمت دستگاه نیز تاثیر دارد.
دتکتور مادون قرمز دو گانه و سه گانه
اگر به دنبال بهترین و دقیق ترین دتکتور شعله می گردید، باید نمونه سه گانه آن را تهیه کنید. این مورد طوری طراحی شده است که سه طیف مختلف از مادون قرمز به صورت یکجا در آن قرار گرفته اند. بدین ترتیب سازه می تواند با شناسایی کلیه عوامل شعله زا، شعله واقعی را از نمونه ساختگی آن (که حاصل کارکرد وسایل الکتریکی است) تفکیک کند. این امکان هم سرعت دستگاه را بیشتر می کند و هم از صادر کردن هشدار کاذب از سمت سیستم جلوگیری به عمل می آورد. نا گفته نماند که عواملی مثل نور، گرد و غبار، دود و آلودگی های اضافه تاثیری بر کارکرد این فلیم دتکتور ندارند.
عملکرد دتکتور شعله
به طور کلی این سازه به وسیله علم مادون قرمز و تابش های فرابنفش که به اصطلاح به آن UV هم گفته می شود پروسه جستجو را آغاز می کند. برای شروع سنسور های به کار رفته در دستگاه تابشی از یو وی یا نشانه ای از مادون قرمز را شناسایی کرده، و این مورد را به واحد تحلیلگر دستگاه گزارش می دهند. زمانی که این داده توسط این بخش بررسی شود شکل و الگوی شعله به وجود آمده تعیین، و فرمان نهایی برای اعلام یا عدم اعلام حریق صادر می شود. نا گفته نماند که دتکتور شعله ای می تواند یکی از این دو گروه یا ترکیبی از هر دوی آنها باشد. بدیهی است که دتکتور های ترکیبی سرعت و دقت بیشتری را در حین کار به خرج می دهند.
مزایای فلیم دتکتور
اصلی ترین مزیتی که دتکتور شعله آن را به خود نسبت می دهد سرعت بسیار بالای آن در تشخيص آتش است. یعنی ممکن است پروسه شناسایی حریق و اطلاع رسانی آن به سیستم اصلی کمتر از چند ثانیه طول بکشد. نا گفته نماند که دور یا نزدیک بودن شعله ها فرق چندانی به حال فلیم دتکتور ندارد. در هر صورت فرایند جستجو با همان دقت و سرعت اولیه انجام می شود. مهندسی این سازه به قدری دقیق است که مواردی مثل دود، نویز، آلودگی اضافه و … نمی توانند تاثیر چندانی بر کار آن داشته باشند. به علاوه اگر دتکتور شعله ای شما از نوع مادون قرمز باشد شما می توانید حضور آن دسته از شعله هایی که در حالت عادی قابل مشاهده نیستند را ثبت کنید.
پروسه اطفای حریق نتیجه همکاری مشترک چندین سازه غیر مرتبط است. از دتکتور دودی و حرارتی و شعله ای گرفته تا کپسول های آتش نشانی و سیستم های خاموش کننده همه و همه باید در این حین حضور داشته باشند. اما یکی از اصلی ترین مواردی که تاثیر به سزایی در افزایش شانس اطفای آتش می گذارد سیستم خاموش کننده کفس است.
این تکنولوژی با کنار هم قرار دادن سه عامل کف، آب و هوای فشرده کار می کند. این تکنیک می تواند در خاموشی بزرگ ترین و خطرناک ترین کلاس های آتش هم موثر باشد. امکان پرتاب فوم به سمت آتش پس از نشانه گیری و جلوگیری از احتراق مجدد شعله ها از جمله ویژگی های کارکردی این دستگاه ها است. در حال حاضر مجموعه بزرگ کفسیران اولین و تنها واحد تولید کننده ای است که توانسته است این سازه را در کشور بومی سازی کند.
معایب دتکتور شعله
بدیهی است که این سازه ویژگی های مثبت و منفی را به صورت یکجا در خود جای داده باشد. اولین عیبی که در ساختار این دستگاه وجود دارد وابستگی مبنای کاری آن به یک خط دید مستقیم است. یعنی دستگاه برای شناسایی حریق باید به سوژه مورد نظر به شکل مستقیم دید داشته باشد. در این حین مناسب نبودن زاویه یا وجود موانع اضافه کارایی دتکتور را تا حد زیادی کاهش می دهد. نا گفته نماند که دتکتور شعله ای فقط و فقط شعله های آتش را شناسایی می کند و از تشخيص دود یا حرارت عاجز است.
در این وضعیت آمار خطا در سازه بالا می رود. به طوری که ممکن است نور خورشید، لامپ یا جرقه ای کوچک از وسایل الکترونیکی به اشتباه به عنوان یک شعله شناسایی و ثبت شوند. در این میان نمی توان از قیمت بالای فلیم دتکتور نیز چشم پوشی کرد. با وجود داشتن این محدودیت ها بهای عرضه این نمونه از مدل های دودی و حرارتی بیشتر است.
نصب دتکتور شعله
در هنگام نصب دتکتور شعله یکی از پر اهمیت ترین مسائل زاویه قرار گیری سنسور است. یعنی باید دتکتور را در موقعیتی که قرار دهید که دید خوبی به فضا داشته باشد و موانع اضافه ای مثل ملزومات اداری یا دیواره ها نتوانند کارایی آن را زیر سوال ببرند. تخمین ارتفاع نصب و فاصله آن تا عنصر های مختلف یک مکان نیز بسیار مهم است. این محاسبه با توجه به دستورات واحد تولید کننده دستگاه انجام می شود.
استاندارد های دتکتور شعله ای
استاندارد های دتکتور شعله شامل تمام پیش نیاز ها یا گواهی هایی هستند که عملکرد این سازه را در یک موقعیت خاص تایید می کنند. پس یکی از مهم ترین مواردی که باید در حین خرید دتکتور به آن دقت کنید بودن برخی جواز ها یا استاندارد ها است. استاندارد ملی حفاظت از حریق و EN 54-10 جزو مهم ترین موارد این دسته هستند. افزون بر آن گواهی UL 1685 و FM 3260 نیز می تواند در این دسته قرار بگیرد.
سوالات متداول
1- منظور از فلیم دتکتور چیست؟
نوعی سنسور حرارت به شعله است که به محض شناسایی آتش یا نشانه ای از آن این خبر را به واحد تحلیل گر اطلاع داده، و بنا به تصمیم آن پروسه اعلام حریق اجرا می شود.
2- معیارهای اعمال حساسیت دتکتور شعله چه چیزهایی هستند؟
اشعه ماورا بنفش و نور مادون قرمز اصلی ترین محرک هایی هستند که دستگاه به واسطه آنها کار می کند.
3- پیشرفته ترین و در عین حال کم خطا ترین دتکتور شعله ای کدام گزینه است؟
دتکتور سه گانه بهترین و کم خطا ترین سازه در این دسته است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!